Những năm qua, các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bến Tre đã tập trung vào ứng dụng kỹ thuật công nghệ vào quản lý để nâng cao chất lượng sản phẩm, nhãn hiệu hàng hóa; đồng thời, xây dựng các mô hình sản xuất hiệu quả theo hướng liên kết sản xuất - tiêu thụ. Nhờ vậy, hoạt động sản xuất công nghiệp của tỉnh đã có bước phát triển và đạt được nhiều kết quả khả quan.

Trong đó, giá trị sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp ước thực hiện đạt 30.200 tỷ đồng, tăng 10,54% so cũng kỳ năm 2018 và đạt 101,51 % kế hoạch. Trong đó, doanh nghiệp trong nước đạt 15.700 tỷ đồng, tăng 1,35%; doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đạt 14.500 tỷ đồng, tăng 1,75%; chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 10,04% so với năm 2018. Cũng trong năm 2019, địa phương đã phát triển mới 67 doanh nghiệp, 100 cơ sở, với tổng vốn đăng ký khoảng 490 tỷ đồng; ngành nghề chủ yếu là lĩnh vực công nghiệp chế biến nông sản, thủy sản, may mặc, cơ khí,...., góp phần giải quyết việc làm cho khoảng 2.000 lao động. Hạ tầng các khu công nghiệp (KCN), cụm công nghiệp (CCN) tiếp tục được quan tâm đầu tư; UBND tỉnh đã ban hành quyết định phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng KCN Phú Thuận, đang xây dựng hạ tầng và kêu gọi dự án đầu tư thứ cấp. KCN Giao Long và An Hiệp được lấp đầy, với 52 dự án đầu tư còn hiệu lực, ngành nghề chủ yếu là chế biến nông sản, thủy sản, may mặc, cơ khí, điện tử,... với tổng vốn đăng ký 14.705,94 tỷ đồng; 10 CCN được thành lập, với tổng diện tích 347,28 ha, trong đó diện tích đất công nghiệp 243,45 ha, đã cho thuê 82,77 ha, tỷ lệ lấp đầy khoảng 34,0% diện tích đất công nghiệp. Tổng số người lao động làm việc trong các CCN khoảng 2.800 lao động.

Tỷ trọng ngành công nghiệp có sự chuyển dịch đúng hướng. Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo luôn chiếm ưu thế, chiếm tỷ trọng 97,61%, trong đó: Nhóm ngành sản xuất lương thực, thực phẩm chiếm tỷ trọng 40,17%; Nhóm hàng cơ khí, điện, điện tử chiếm tỷ trọng 21,21%; nhóm hàng dệt may, da - giày chiếm tỷ trọng 21,76%; Nhóm ngành công nghiệp sản xuất hóa chất, hoá dược chiếm tỷ trọng 3,57%. Là địa phương có thế mạnh phát triển năng lượng tái tạo với khoảng 1.520 MW điện gió, 1.500 MW điện mặt trời, một số dự án điện gió, điện mặt trời đang thực hiện chuẩn bị đầu tư nhằm khai thác tiềm năng từ nguồn năng lượng sạch, góp phần cung ứng nguồn năng lượng phục vụ sản xuất và sinh hoạt của tỉnh Bến Tre, qua đó góp phần quan trọng cho việc tăng trưởng giá trị sản xuất, giá trị tăng thêm của ngành trong tương lai.

Đáng chú ý là hoạt động khoa học công nghệ có nhiều chuyển biến. Tốc độ đổi mới công nghệ đạt 18%; Giá trị sản phẩm công nghệ cao và ứng dụng công nghệ cao trong tổng giá trị sản xuất công nghiệp đạt 27%. Hỗ trợ xây dựng nhãn hiệu tiêu dùng cho 13 sản phẩm đặc sản của tỉnh và 4 doanh nghiệp khởi nghiệp; 14 lượt cơ sở xây dựng, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến… Công tác cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh nhằm tăng cường thu hút mạnh mẽ đầu tư luôn được quan tâm và thực hiện có hiệu quả. Các đơn vị có liên quan cũng thường xuyên phối hợp trong việc thanh tra, kiểm tra, khảo sát nắm thông tin, tình hình hoạt động của các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất trên địa bàn tỉnh, nhằm kịp thời tham mưu tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp phát triển. Chỉ số năng lực cạnh tranh của tỉnh được cải thiện qua các năm. Điều này chứng minh địa phương này ngày càng cải thiện tốt hơn về môi trường đầu tư, cũng như đảm bảo tính cạnh tranh khá ổn định và xứng đáng là điểm đến để các nhà đầu tư lựa chọn tìm hiểu, quyết định đầu tư. Thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về bảo vệ môi trường và tập trung xử lý khắc phục cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Bên cạnh những kết quả đạt được, tình hình phát triển công nghiệp tỉnh Bến Tre vẫn còn gặp không ít khó khăn, hạn chế, như: Sản xuất công nghiệp có tăng trưởng nhưng chưa vững chắc. Quy mô, năng lực và sức cạnh tranh của doanh nghiệp còn yếu. Chất lượng tăng trưởng và hiệu quả đóng góp của công nghiệp vào GRDP có cải thiện nhưng chưa đủ sức để thúc đẩy tốc độ tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế nhanh và bền vững. Trình độ công nghệ, nhân lực và năng suất lao động trong ngành công nghiệp còn thấp, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển. Công nghệ sản xuất tại phần lớn doanh nghiệp của tỉnh còn lạc hậu, năng suất thấp, chất lượng sản phẩm không cao; hoạt động chế biến trong lĩnh vực chăn nuôi, thủy sản còn hạn chế; tính liên kết giữa các doanh nghiệp hoạt động trong cùng ngành, lĩnh vực chưa cao. Hạ tầng kỹ thuật phục vụ sản xuất công nghiệp chưa đáp ứng yêu cầu; công nghiệp nông thôn phát triển chậm và chưa tương xứng với tiềm năng. Triển khai thực hiện các kế hoạch xây dựng chuỗi giá trị nông sản chủ lực của tinh còn hạn chế; liên kết giữa doanh nghiệp và tổ chức với nông dân trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm thiếu tính bền vững, chưa tạo được niềm tin với nhau. Đã thế, năm 2020, do dịch bệnh COVID 19, mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh trên địa bàn bị gián đoạn.

Với quan điểm phát triển công nghiệp theo mô hình tăng trưởng bền vững và hợp lý, chuyển dần chiều rộng sang chiều sâu, chú trọng nâng cao chất lượng tăng trưởng gắn với bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và đảm bảo quốc phòng, an ninh. Trong giai đoạn 2021-2025, Đảng bộ và nhân dân tỉnh Bến Tre đã xác định rõ phải tập trung hoàn chỉnh hạ tầng các KCN, CCN; Đẩy mạnh phát triển sản xuất công nghiệp theo hướng nâng cao hiệu quả, khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp; chú trọng phát triển ngành công nghiệp chế biến, liên kết với ngành nông nghiệp khai thác, sử dụng triệt để và có hiệu quả nguồn nguyên liệu từ nông nghiệp; Tập trung ứng dụng công nghệ cao cho phát triển điện năng lượng; Phát triển các dự án năng lượng tái tạo và các dự án điện lưới phân phối, truyền tải; Khai thác hiệu quả các nguồn năng lượng tái tạo trên địa bàn. Mục tiêu mà địa phương đặt ra là phấn đấu giá trị sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp tăng trưởng bình quân 11,6% /năm. Trong đó, hoàn chỉnh hạ tầng và đưa vào hoạt động KCN Phú Thuận đưa vào hoạt động 5/12 CCN theo quy hoạch (ưu tiên phát triển các cụm ven biển); Kêu gọi đầu tư, hỗ trợ cải tiến công nghệ ngành công nghiệp chế biến dừa và thủy sản. Còn trong giai đoạn 2026 - 2030 đưa giá trị sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp tăng trưởng bình quân 11%/năm. Triển khai phát triển 3 KCN; Hoàn chỉnh hạ tầng và đưa vào hoạt động thêm ít nhất 2/12 CCN theo quy hoạch và tập trung phát triển công nghiệp hỗ trợ.

Để hoàn thành mục tiêu nêu trên, địa phương đưa ra một số giải pháp sau: Thứ nhất, tiếp tục thực hiện rà soát, điều chỉnh quy hoạch các khu, cụm công nghiệp phù hợp với nhu cầu và tình hình thực tế của địa phương. Thứ hai, đầu tư đồng bộ kết cấu hạ tầng để phục vụ nhu cầu phát triển công nghiệp. Thứ ba, đẩy mạnh hỗ trợ, phát triển doanh nghiệp, tăng cường hoạt động hỗ trợ khoa học công nghệ và khuyến công. Thứ tư, nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác xúc tiến thương mại. Thứ năm, thực hiện tốt việc cung ứng điện phục vụ sản xuất công nghiệp. Thứ sáu, thực hiện tốt giải pháp về đất đai và các biện pháp bảo vệ môi trường trong sản xuất, phát triển công nghiệp. Thứ bảy, đẩy mạnh cải cách hành chính, liên quan đến thu hút đầu tư và hoạt động của doanh nghiệp.

Cùng với đó, kiến nghị với Bộ Công Thương hỗ trợ vốn ngân sách giải phóng mặt bằng tạo quỹ đất sạch, xây dựng hạ tầng các KCN, CCN để thu hút đầu tư thứ cấp. Hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư đổi mới, ứng dụng thiết bị tiên tiến vào sản xuất. Với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và sự hỗ trợ, giúp đỡ của Bộ Công Thương tin rằng Bến Tre sẽ hoàn thành mục tiêu đề ra “phát triển công nghiệp nông thôn một cách toàn diện, bền vững, góp phần đẩy nhanh tốc độ xây dựng và hoàn thành mục têu xây dựng nông thôn mới trên địa bàn.

Bài và ảnh Bích Thuỷ