Hà Nội: 18°C Hà Nội
Đà Nẵng: 21°C Đà Nẵng
TP Hồ Chí Minh: 27°C TP Hồ Chí Minh
Thừa Thiên Huế: 19°C Thừa Thiên Huế

Bác sĩ Trần Văn Lai – Người giữ chức thị trường đầu tiên ở Hà Nội

LNV - Ngày 9/3/1945 Nhật đảo chính Pháp. Ngày 20/7/1945 Nhật giao toàn bộ việc quản lý Hành chính thành phố Hà Nội cho người Việt. Chính phủ Trần Trọng Kim đã mời Bác sỹ Trần Văn Lai ra làm đốc lý Hà Nội- Là người Việt đầu tiên giữ chức Thị trưởng Thành phố Hà Nội.
Bác sỹ Trần Văn Lai sinh năm 1894 trong một gia đình làm nghề khảm trai. Cha ông là Trần Văn Phương. Ông không theo nghề của gia đình mà theo học nghành y và trở thành Bác sỹ nổi tiếng của nhà thương Phủ Doãn (Bệnh viện Việt Đức ngày nay). Là một người điềm đạm, nhân hậu ông đảm nhiệm chức Phó Hội Trưởng Hội Tế Sinh do bà Cả Mọc thành lập. Tại ngôi nhà riêng của ông (trong ngõ Tức Mạc gần Phố Trần Hưng Đạo) nhiều năm liền là nơi người nghèo Hà Nội đến khám chữa bệnh được ông cấp thuốc miễn phí. Với lòng yêu nước thương dân, căm ghét bọn thực dân Pháp xâm lược, năm 1938 ông được bầu vào Viện Dân Biểu nhưng ông từ chối ngay vì nhận ra đây chỉ là Nghị viện bù nhìn của thực dân Pháp. Ngày 27/10/1943 ông bị thực dân Pháp bắt và giam giữ tại nhà tù Sơn La sau chúng chuyển ông về nhà tù Hỏa Lò Hà Nội. Đầu năm 1945 ông mới được trả tự do và ngày 20/7/1945 ông được mời ra làm đốc lý Hà Nội.

Chỉ trong vòng một tháng (20/7 đến 19/8/1945) giữ chức Thị trưởng ngắn ngủi đó nhưng có rất nhiều việc ông đã làm đều đặt dấu ấn sâu đậm trong lòng người dân Hà Nội cho đến tận ngày hôm nay. Việc đầu tiên sau khi nhận chức là ông cho kéo đổ bức tượng Toàn quyền Paul Bert trước cửa Tòa Thị chính; Tượng Nữ Thần Tự Do hay bức tượng “Bà Đầm Xòe” ở vườn hoa Cử Năm; Tượng sỹ nông, công thương ở Vườn hoa Canh Nông được người dân Hà Nội hả hê sung sướng. Quyết tẩy trừ vết tích nô lệ một thời Pháp thuộc ông thẳng tay xóa bỏ các phố mang tên Pháp cùng những tên người Việt theo đóm ăn tàn với bọn thực dân cướp nước: Đại lộ Brére Lisle trở thành Phố Hùng Vương; Boule vard Gamletta trở thành phố Trần Hưng Đạo; F.Ganie (viên quan ba chết trận tại Cầu Giấy) thành đường Đinh Tiên Hoàng; Phố Gia long thành Phố Mai Hắc Đế…


Bác sĩ Trần Văn Lai.


Nhờ có tầm nhìn của ông mà những tên phố Hà Nội đều được đặt một cách có ý đồ: Khu trung tâm quanh hồ Gươm là tên các vị vua Đinh, Lý, Lê (Ngô Quyền, Đinh Tiên Hoàng, Lý Thái Tổ, Lê Thái Tổ…). Xa hơn về phía đường Trần Hưng Đạo là khu vực của các danh tướng thời Trần. Ngay cả ngõ Tức Mạc (nằm trên đường Hưng Đạo, trước là ngõ Tân Hưng) cũng được lấy tên theo quê quán của dòng họ Trần. Dọc sông Hồng là tên những vị tướng và những trận thủy chiến nổi tiếng trong lịch sử: Vạn Kiếp, Bình Than, Trần Quang Khải, Trần Nhật Duật… đều là tên những vị tướng và những trận thủy chiến nổi tiếng thời Trần.

Ngoài ra, Ông còn lấy tên các nhà lãnh đạo khởi nghĩa chống Pháp, những nhà yêu nước, các nhà thơ nổi tiếng để đặt tên cho các con phố như: Hoàng Hoa Thám, Phan Đình Phùng, Nguyễn Trung Trực, Nguyễn Thái Học, Lương Ngọc Quyến, Nguyễn Trường Tộ, Đội Cấn, Phan Chu Trinh, Phan Bội Châu, Hồ Xuân Hương, Đoàn Thị Điểm,…

Có thể nhận thấy việc đặt tên cho các phố Hà Nội của Bác sĩ Trần Văn Lai theo mấy nguyên tắc sau: Các danh nhân lịch sử có uy tín lớn được đặt tên cho các phố lớn; Các tên phố có những mối quan hệ với nhau… Những võ tướng với những chiến công hiển hách, Hai Bà Trưng, Lý Thường Kiệt, Hoàng Hoa Thám… hoặc những danh sỹ nổi tiếng: Nguyễn Du, Nguyễn Gia Thiều, Lê Quý Đôn… được trân trọng đặt tên cho các con phố.

Riêng trong khu phố cổ mà tên phố gắn liền với các làng nghề đất kinh kỳ đều được ông cho trả lại tên cũ bằng tiếng Việt giản dị như: Hàng Đường (thay cho Ruede Sucre), Hàng Than (Charbon), Hàng Quạt (Éventails), Hàng Đậu (Graines), Hàng Chĩnh (Vases), Hàng Bông (Coton)…

Các vườn hoa cũng được đổi tên. Có một bãi trống lớn bên Phủ Toàn quyền nay là Phủ Chủ Tịch, ông Trần Văn Lai đã lấy tên Căn cứ nghĩa quân Đinh Công Trán chống Pháp ở huyện Nga Sơn (Thanh Hóa) để đặt tên “Quảng Trường Ba Đình”.

Đầu năm 1954, khi ta mở chiến dịch Điện Biên Phủ, Thành ủy Hà Nội đã chủ trương vận động trí thức tiêu biểu ký tên vào bản kiến nghị đòi hòa bình, nhằm tạo nên làn sóng đấu tranh công khai, gây áp lực trên mặt trân ngoại giao. Ông Trần Văn Lai chính là người góp ý về nội dung bản kiến nghị và là người đầu tiên đặt bút ký tên. Tên ông được đặt hàng đầu trong danh sách các nhân sĩ, trí thức kiến nghị, thể hiện uy tín và ảnh hưởng của ông trong giới trí thức,. Bản kiến nghị đã được luật sư Nguyễn Mạnh Hà ở Paris gửi cho báo Le Monde và L’Humanité tại Pháp đưới nhan đề “Les Notabiliter” (những nhân sĩ Hà Nội). Hai tờ báo lớn của nước Pháp đăng bản kiến nghị này đã tạo được tiếng vang lớn trong xã hội Pháp.

Với phẩm chất cao đẹp của nhà trí thức cùng những công lao với Cách mạng năm 1954 ông là một trong bốn nhân sĩ tiêu biểu ở Hà Nội được Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng chiếc radio

Ngày 4/11/1954 ông được cử làm Ủy viên Ủy ban hành chính Hà Nội. Sau đó ông được cử làm Thứ trưởng Bộ Thương Binh Xã hội rồi làm Phó Chủ tịch Ủy ban Hành chính Hà Nội. Ủy viên Ủy ban Mặt trận Tổ Quốc Việt Năm. Năm 1965 ông trúng cử Đại biểu quộc hội Việt Năm khóa III. Ông mất năm 1975.

Tháng 12 năm 2011 Hội đồng Nhân dân Thành phố quyết định đặt tên Phố Trần Văn Lai ở xã Mễ Trì huyền Từ Liêm tại vị trí số 30 đường Phạm Hùng đến cổng Khu đô thị Mỹ Đình Mễ Trì.

Lê Nhật Tăng

Tin liên quan

Tin mới hơn

Hội Nhà văn Hà Nội: Tổng kết công tác năm, trao giải thưởng văn học và kết nạp hội viên mới 2024

Hội Nhà văn Hà Nội: Tổng kết công tác năm, trao giải thưởng văn học và kết nạp hội viên mới 2024

LNV - Sáng 25/12/2024, tại Nhà Văn hóa quận Đống Đa, Hội Nhà văn Hà Nội long trọng tổ chức Lễ tổng kết công tác năm và trao giải thưởng văn học Thủ đô; trao quyết định kết nạp hội viên mới của Hội Nhà văn Hà Nội năm 2024.
Quận Cầu Giấy (Hà Nội): Vươn mình trong kỷ nguyên mới

Quận Cầu Giấy (Hà Nội): Vươn mình trong kỷ nguyên mới

LNV - Năm 2024, quận Cầu Giấy tiếp tục ghi nhận những bước phát triển đồng bộ và toàn diện trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, tài chính - ngân sách, văn minh đô thị. Vượt qua khó khăn, quận Cầu Giấy khẳng định vai trò là một trong những quận trung tâm của Hà Nội, đang vươn mình mạnh mẽ, góp phần xây dựng và phát triển Thủ đô văn minh, hiện đại.
Ứng phó sạt lở vùng Đồng bằng sông Cửu Long: Các giải pháp “cứng” và “mềm”

Ứng phó sạt lở vùng Đồng bằng sông Cửu Long: Các giải pháp “cứng” và “mềm”

LNV - Trước tình trạng sạt lở đất bờ sông ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long, các địa phương đã triển khai nhiều công tác ứng phó, bao gồm cả những công trình “cứng” như kè sông, đê điều. Song song đó, chuyên gia cũng đề xuất một số giải pháp “mềm” giúp giảm thiểu tác động thiên tai.
Xuất khẩu đồ gỗ mỹ nghệ: Cơ hội và thách thức

Xuất khẩu đồ gỗ mỹ nghệ: Cơ hội và thách thức

LNV - Theo Bộ Công thương, ngành đồ gỗ mỹ nghệ Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ, đặc biệt trong bối cảnh quan hệ thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ trên đà tăng trưởng. Ngành đồ gỗ mỹ nghệ không chỉ thúc đẩy phát triển kinh tế mà còn góp phần quan trọng vào việc xây dựng hình ảnh đất nước Việt Nam hiện đại, sáng tạo và bền vững trên trường quốc tế.
CHI BỘ CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI VIỆT TUẤN: ĐỒNG HÀNH CÙNG DOANH NGHIỆP HỘI NHẬP PHÁT TRIỂN

CHI BỘ CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI VIỆT TUẤN: ĐỒNG HÀNH CÙNG DOANH NGHIỆP HỘI NHẬP PHÁT TRIỂN

LNV - Được sự chỉ đạo của Ban thường vụ Đảng uỷ Khối Doanh nghiệp quận Hai Bà Trưng Hà Nội về tổ chức Đại hội chi bộ điểm. Sáng ngày 24/12/2024 vừa qua, Chi bộ Công ty TNHH thương mại Việt Tuấn (phường Phạm Đình Hổ, Quận Hai Bà Trưng) tổ chức Đại hội chi bộ nhiệm kỳ 2025-2027.
Bình Định: giữ gìn nghề truyền thống hướng đến du lịch cộng đồng

Bình Định: giữ gìn nghề truyền thống hướng đến du lịch cộng đồng

LNV - Làng Hà Văn Trên, xã Canh Thuận, huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định, là một trong những ngôi làng hiếm hoi tại tỉnh này vẫn giữ gìn nghề dệt thổ cẩm truyền thống của người Ba Na. Đây là một nghề thủ công lâu đời, gắn bó chặt chẽ với đời sống văn hóa của đồng bào dân tộc Ba Na, không chỉ giúp bảo tồn các giá trị truyền thống mà còn là một phần quan trọng trong bản sắc dân tộc của địa phương.

Tin khác

Đặc sắc Phiên chợ nông sản Bình Định lần thứ III năm 2024

Đặc sắc Phiên chợ nông sản Bình Định lần thứ III năm 2024

LNV - Từ ngày 19 đến ngày 22/12/2024, Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại thuộc Sở Công Thương Bình Định cùng với các đơn vị liên quan tổ chức Phiên chợ nông sản Bình Định lần thứ III năm 2024 tại Quảng trường Chiến Thắng, thành phố Quy Nhơn.
Tạp chí xác định được Vị thế Bản sắc và nâng Chất lượng

Tạp chí xác định được Vị thế Bản sắc và nâng Chất lượng

LNV - Từ ngày 22/12/2011, Tạp chí Làng nghề Việt Nam xuất bản số đầu tiên, đến nay đã 13 năm. Trong hoàn cảnh có nhiều khó khăn, Tạp chí trụ được và có nhiều tiến bộ đã là một thành tựu rất đáng ghi nhận, thể hiện sự nỗ lực, cố gắng của cán bộ, phóng viên, nhân viên Tòa soạn.
Làm giàu nhờ ứng dụng công nghệ cao trong nuôi tôm

Làm giàu nhờ ứng dụng công nghệ cao trong nuôi tôm

LNV - Trước đây, nông dân xã Phước Vĩnh Tây, huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An chủ yếu trồng lúa nhưng năng suất bấp bênh. Sau đó, một số người thấy nuôi tôm có lời nên đã chuyển từ trồng lúa sang đào ao nuôi tôm và thành công, trong đó có ông Nguyễn Văn Sành.
Lễ hội mua sắm nông sản, quảng bá văn hóa gắn kết du lịch tại Sóc Sơn

Lễ hội mua sắm nông sản, quảng bá văn hóa gắn kết du lịch tại Sóc Sơn

LNV - Tối 20/12, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại, Du lịch TP. Hà Nội (HPA) chủ trì, phối hợp với UBND huyện Sóc Sơn và các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức Lễ hội mua sắm năm 2024, với chủ đề Lễ hội mua sắm nông sản, quảng bá văn hóa gắn kết du lịch tại Sóc Sơn.
Khai mạc chương trình Kết nối sản phẩm OCOP thường kỳ tại TP. HCM

Khai mạc chương trình Kết nối sản phẩm OCOP thường kỳ tại TP. HCM

OVN - Sáng ngày 20/12, tại trụ sở Văn phòng Liên cơ quan Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã diễn ra lễ khai mạc chương trình “Kết nối sản phẩm OCOP thường kỳ tại TP. HCM” với chủ đề “Lễ Hội Nông Sản”.
Tạp chí Làng nghề Việt Nam kỷ niệm 13 năm Ngày xuất bản số đầu tiên

Tạp chí Làng nghề Việt Nam kỷ niệm 13 năm Ngày xuất bản số đầu tiên

LNV - Ngày 20/12/2024, tại Hà Nội, Tạp chí Làng nghề Việt Nam – Cơ quan của Trung ương Hiệp Hội Làng nghề Việt Nam tổ chức kỉ niệm 13 năm Ngày xuất bản số báo đầu tiên (22/12/2011 – 22/12/2024). Tổng kết công tác năm 2024 – Triển khai công tác năm 2025.
Họp báo “Kết nối sản phẩm OCOP thường kỳ tại TP. HCM” chủ đề “Lễ Hội Nông Sản”

Họp báo “Kết nối sản phẩm OCOP thường kỳ tại TP. HCM” chủ đề “Lễ Hội Nông Sản”

LNV - Ngày 16/12, buổi họp báo sự kiện “Kết nối sản phẩm OCOP thường kỳ tại TP.HCM”, với chủ đề “Lễ Hội Nông Sản” vừa được tổ chức tại Văn phòng Cơ quan đại diện văn phòng Bộ Nông Nghiệp Và Phát Triển Nông Thôn TP. HCM.
300 nghệ nhân, doanh nhân tham gia Liên hoan sinh vật cảnh Thủ đô năm 2024

300 nghệ nhân, doanh nhân tham gia Liên hoan sinh vật cảnh Thủ đô năm 2024

LNV - Chiều 30/11/2024, Hội Sinh vật cảnh Thành phố Hà Nội tổ chức Liên hoan sinh vật cảnh Thủ đô năm 2024. Sự kiện nằm trong khuôn khổ Festival sản phẩm nông nghiệp và làng nghề Hà Nội lần thứ 3 năm 2024.
Lễ phát động Chương trình Khuyến mại tập trung quốc gia 2024

Lễ phát động Chương trình Khuyến mại tập trung quốc gia 2024

LNV - Sáng 2/12/2024, tại Hà Nội, Bộ Công Thương tổ chức Lễ phát động Chương trình Khuyến mại tập trung quốc gia 2024 - Vietnam Grand Sale 2024.
Nâng tầm giá trị hạt muối thông qua Festival nghề muối Việt Nam 2025

Nâng tầm giá trị hạt muối thông qua Festival nghề muối Việt Nam 2025

LNV – Vừa qua, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp UBND tỉnh Bạc Liêu tổ chức họp báo công bố tổ chức Festival nghề muối Việt Nam vào ngày 6-8/3/2025.
200 doanh nghiệp hội tụ tại TP.HCM cùng “tinh hoa làng nghề” và OCOP

200 doanh nghiệp hội tụ tại TP.HCM cùng “tinh hoa làng nghề” và OCOP

OVN - UBND TP.HCM tổ chức chương trình “Tinh hoa làng nghề và đặc sản vùng miền năm 2024” trong 4 ngày (từ ngày 12 -15/12/2024) với khoảng 200 doanh nghiệp của TP.HCM và các tỉnh/thành.
Xuân Quê hương 2025 - Việt Nam vươn lên trong kỷ nguyên mới

Xuân Quê hương 2025 - Việt Nam vươn lên trong kỷ nguyên mới

LNV - Nhân dịp Tết Ất Tỵ 2025, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài – Bộ Ngoại giao phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức chương trình Xuân Quê hương 2025 với chủ đề “Việt Nam – vươn lên trong kỷ nguyên mới” từ ngày 18 - 21/1/2025 tại Hà Nội.
Hội thảo "Thực trạng phát triển Hợp tác xã nông nghiệp trong liên kết chuỗi giá trị trên địa bàn tỉnh Nam Định" – Khẳng định vai trò then chốt của của HTX trong các chuỗi giá trị nông sản.

Hội thảo "Thực trạng phát triển Hợp tác xã nông nghiệp trong liên kết chuỗi giá trị trên địa bàn tỉnh Nam Định" – Khẳng định vai trò then chốt của của HTX trong các chuỗi giá trị nông sản.

LNV - Hội thảo với chủ đề "Thực trạng phát triển Hợp tác xã nông nghiệp trong liên kết chuỗi giá trị trên địa bàn tỉnh Nam Định" đã được tổ chức thành công tại Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Nam Định ngày 29/11/2024. Hội thảo đã thu hút sự tham gia của nhiều chuyên gia, nhà khoa học từ Học viện Nông nghiệp Việt Nam, cán bộ quản lý các Sở, Ban, Ngành của tỉnh, đại diện các phòng Nông nghiệp của các huyện Vụ Bản, Ý Yên, Giao Thuỷ, Hải Hậu, cácHợp tác xã nông nghiệp và các doanh nghiệp địa phương.
Khai mạc hội chợ triển lãm sản phẩm công nghiệp nông thôn, sản phẩm OCOP tại huyện Ba Vì

Khai mạc hội chợ triển lãm sản phẩm công nghiệp nông thôn, sản phẩm OCOP tại huyện Ba Vì

LNV - Tối 12/12, Sở Công Thương Hà Nội và UBND huyện Ba Vì khai mạc hội chợ triển lãm sản phẩm công nghiệp nông thôn, sản phẩm OCOP huyện Ba Vì.
Sáng kiến Tủ sách Tiếng Việt đạt giải Nhì Giải thưởng toàn quốc về thông tin đối ngoại lần thứ X

Sáng kiến Tủ sách Tiếng Việt đạt giải Nhì Giải thưởng toàn quốc về thông tin đối ngoại lần thứ X

Tối 3/12, tại Nhà hát Lớn đã diễn ra Lễ trao Giải thưởng toàn quốc về thông tin đối ngoại lần thứ X. Tác phẩm Tủ sách tiếng Việt (dành cho người Việt Nam ở nước ngoài) của Uỷ ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (Bộ Ngoại giao) và Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (Bộ Giáo dục và đào tạo) đã đạt giải Nhì – Hạng mục Sáng kiến sản phẩm có giá trị thông tin đối ngoại.
Xem thêm
qc-vinamilk-100-thanh-trung
Mới nhất Đọc nhiều
Bình Định triển khai Chương trình “Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp”

Bình Định triển khai Chương trình “Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp”

LNV - Thực hiện Quyết định số 897, ngày 26/7/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình “Hỗ trợ Thanh niên khởi nghiệp” giai đoạn 2022 - 2030, UBND tỉnh Bình Định vừa ban hành Kế hoạch triển khai Chương trình “Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệ
Quảng Ngãi: Đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP đạt 4, 5 sao

Quảng Ngãi: Đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP đạt 4, 5 sao

LNV - Ngày 25/12, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Trần Phước Hiền chủ trì cuộc họp Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP có tiềm năng đạt 4, 5 sao năm 2024.
Phú Yên: Phục hồi và phát triển Làng nghề bánh tráng Long Bình

Phú Yên: Phục hồi và phát triển Làng nghề bánh tráng Long Bình

LNV - Làng nghề bánh tráng Long Bình, ở khu phố Long Bình, thị trấn La Hai, huyện Đồng Xuân là một trong ba làng nghề truyền thống được UBND tỉnh Phú Yên hỗ trợ về vốn đầu tư, đào tạo nghề, tổ chức sản xuất, tiêu thụ sản phẩm tạo điều kiện cho Làng nghề đ
Hội Nhà văn Hà Nội: Tổng kết công tác năm, trao giải thưởng văn học và kết nạp hội viên mới 2024

Hội Nhà văn Hà Nội: Tổng kết công tác năm, trao giải thưởng văn học và kết nạp hội viên mới 2024

LNV - Sáng 25/12/2024, tại Nhà Văn hóa quận Đống Đa, Hội Nhà văn Hà Nội long trọng tổ chức Lễ tổng kết công tác năm và trao giải thưởng văn học Thủ đô; trao quyết định kết nạp hội viên mới của Hội Nhà văn Hà Nội năm 2024.
Quận Cầu Giấy (Hà Nội): Vươn mình trong kỷ nguyên mới

Quận Cầu Giấy (Hà Nội): Vươn mình trong kỷ nguyên mới

LNV - Năm 2024, quận Cầu Giấy tiếp tục ghi nhận những bước phát triển đồng bộ và toàn diện trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, tài chính - ngân sách, văn minh đô thị. Vượt qua khó khăn, quận Cầu Giấy khẳng định vai trò là một trong
qc-vinamilk-dinh-duong-vang
Giao diện di động