Theo Sở NN&PTNT Hà Nội, đến nay, 100% làng nghề trên địa bàn TP đều có cam kết và phương án bảo vệ môi trường. Việc xử lý nước thải của các làng nghề đã được các địa phương quan tâm, cải thiện. Mặc dù vậy, kết quả thực hiện Đề án Bảo vệ môi trường làng nghề trên địa bàn Hà Nội được công bố mới đây vẫn cho thấy nhiều vấn đề đáng lo ngại. Qua điều tra, khảo sát thực tế, lấy mẫu phân tích các thông số quan trắc để đánh giá, phân loại mức độ ô nhiễm, Sở NN&PTNT Hà Nội xác định toàn TP hiện còn 33 làng nghề ô nhiễm nước nghiêm trọng, 19 làng nghề bị ô nhiễm nguồn nước. Đối với môi trường không khí, có 1 làng nghề ô nhiễm nghiêm trọng và 4 làng nghề bị ô nhiễm.

Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Tạ Văn Tường cho biết, trong số 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới, tiêu chí số 17 (môi trường và an toàn thực phẩm) là tiêu chí khó, cần nhiều nguồn lực và biện pháp chỉ đạo. Đối với bài toán ô nhiễm môi trường làng nghề, thực tế đã có nhiều chuyển biến tích cực nhưng vẫn còn những tồn tại cần khắc phục. Một trong những khó khăn hiện nay đối với công tác bảo vệ môi trường làng nghề là các hộ sản xuất nằm trong khu dân cư có diện tích chật hẹp, hoạt động không thường xuyên, có tính chất thời vụ. Do đó, hầu hết chưa quan tâm đến vấn đề xử lý môi trường.

Ô nhiễm làng nghề vẫn là "bài toán" khó đối với Hà Nội (Ảnh minh họa)

Bên cạnh đó, việc di dời các hộ sản xuất gây ô nhiễm ra khỏi khu vực dân cư trên địa bàn Hà Nội hiện cũng gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân là do các hộ dân thiếu kinh phí để thuê nhà xưởng tại các cụm, điểm công nghiệp làng nghề tập trung. Hạ tầng bảo vệ môi trường làng nghề nhìn chung cũng chưa đáp ứng yêu cầu.

Bên cạnh những tín hiệu khả quan ở một số địa phương, việc giải quyết ô nhiễm nước thải làng nghề ở Hà Nội hiện vẫn còn gặp nhiều khó khăn, giải pháp chưa đem lại hiệu quả cao.

Bởi lẽ, hầu hết các cơ sở sản xuất làng nghề thường nằm xen kẽ giữa khu dân cư; một bộ phận người dân vẫn có thói quen tham gia sản xuất cùng với các thành viên trong gia đình nên khó khăn trong việc di dời các hộ sản xuất. Chính quyền địa phương cũng đang lúng túng trong việc quản lý môi trường làng nghề do hạn chế cả về nhận thức cũng như khả năng hoạch định giải pháp.

Hà Nội tăng cường các biện pháp để đảm bảo an toàn môi trường tại các làng nghề.

Để giải quyết bài toán môi trường làng nghề, nhiều chuyên gia, nhà quản lý khuyến nghị cần quy hoạch, tổ chức, phân bố lại sản xuất bảo đảm phù hợp với tính chất đặc thù của từng loại hình kinh tế. Đồng thời có cơ chế, chính sách khuyến khích, thu hút đầu tư từ nguồn xã hội hóa cho công tác bảo vệ môi trường làng nghề… Công tác truyền thông về bảo vệ môi trường nông thôn ở các cấp huyện, xã cần được thực hiện thường xuyên, đa dạng hình thức hơn. Đặc biệt, cần có chế tài xử lý nghiêm, thậm chí khởi tố hình sự các vi phạm nghiêm trọng trong lĩnh vực bảo vệ môi trường làng nghề.

Đặc biệt, phải hoàn thiện cơ chế chính sách để phát triển và bảo vệ môi trường làng nghề trên địa bàn Hà Nội. Các cơ sở làng nghề cần thực hiện nghiêm túc nhiệm vụ bảo vệ môi trường, trong đó có cả thu phí bảo vệ môi trường với các làng nghề gây ô nhiễm.

Bài, ảnh: Lâm Nguyễn