Tháng ba về làng Thu Bồn xem lễ hội
Theo các bậc cao niên trú làng Thu Bồn cho hay, “Bà Thu Bồn” có nhiều truyền thuyết, nhưng thuyết phục hơn cả là câu chuyện lưu truyền trong dân gian ở làng Thu Bồn như sau: Bà Thu Bồn hay còn gọi là bà Bô Bô - một vị nữ tướng của nhà Lê bị giặc truy đuổi đến làng Thu Bồn thì bị ngã ngựa do tóc bà bị quấn vào chân ngựa nên bà bị giặc giết. Về sau Bà đã được các Vua triều Nguyễn sắc phong là “Bô Bô phu nhân Thượng đẳng thần”. Có lẽ chính vì vậy mà những người dân nơi đây truyền tụng những truyền thuyết về Bà mẹ xứ sở mang màu sắc màu thần bí nhưng luôn là biểu tượng của cái đẹp, của khát vọng thái bình. Cư dân ở đây cảm phục lập lăng thờ ngay trên mộ Bà và mở hội tế lễ hàng năm vào 2 ngày 11 và 12 tháng 2 (âm lịch) hằng năm.
Việc tổ chức Lễ hội Lăng Bà Thu Bồn là để tỏ lòng thành kính biết ơn sự che chở của Bà cho dân làng sống trên bờ cũng như trên sông nước được bình an, ấm no, thịnh vượng. Trong những ngày diễn ra lễ hội, từ đường làng, sân vận động, lăng Bà đến bãi sông
Trâu tế thiêng có da màu đỏ.
Thu Bồn đều tấp nập rừng người kéo về đây trẩy hội. Đây là lễ hội lớn mang màu sắc tín ngưỡng dân gian có từ bao đời thể hiện tinh thần đoàn kết các dân tộc Chăm, Kinh và Cơ tu sinh sống vùng thượng lưu sông Thu Bồn, Vu Gia (Quảng Nam).
Trước những năm dịch Covid-19 hoành hành, tôi có dịp tham dự Lễ hội Lăng Bà Thu Bồn đều đặn.Thú vị nhất là Lễ Rước nước.Theo đó, đúng 3h sáng ngày 12, tiếng trống đã giục mọi người chuẩn bị ghe thuyền ngược dòng sông Thu Bồn lên phường Rạnh lấy nước. Đến 5 giờ sáng, thuyền đến Dinh bà thuộc thôn Trung An, Quế Trung (Nông Sơn). Tại đây, các vị bô lão tiến cùng phường bát âm phát nhạc lễ ra giữa dòng Thu Bồn cúng tế và lấy nước mang về .
Đội đua ghe nữ trên sông Thu Bồn nhân ngày Lễ hội.
Lúc bấy giờ, trên bãi cát lớn của bờ sông Thu Bồn, hơn 500 con người trong trang phục truyền thống dân tộc, mang cờ ngũ sắc, với những kiệu ngũ hành tiên nương, dân vũ Chăm tiến ra bờ bãi. Chuẩn bị lễ cúng tiên thường, chức sắc cử người chèo thuyền ra giữa sông Thu Bồn để lấy nước rồi đặt lên kiệu, có đầy đủ các đồ nghi trượng, rước về lăng để tắm rửa thần vị và làm nước cúng. Ngoài bờ bãi, trên dòng sông, không gian như bồng bềnh theo sóng nước sông Thu hoà quyện với tiếng trống giục, tiếng hò reo để chuẩn bị cuộc đua thuyền truyền thống.
Song song với công đoạn Rước nước, đua ghe, khu vực Lăng Bà, sôi nổi với các trò chơi dân gian như: Cờ người, hát bài chòi với lời ca dân dã xứ Quảng. Khu chợ ẩm thực, các trò chơi nằm khu vực sân bóng với các loại bánh trái, thức ăn, đặc biệt là cháo lươn, mì Quảng,
bánh tráng đập… Đặc biệt, những hàng quán gần lăng Bà có bán món đặc sản mì Quảng có nhưn cá mòi sông để phục vụ bà con và du khách. Các món mì Quảng nhân cá mòi um, gỏi cá mòi, ram cá mòi, chả cá mòi chiên thơm ngon và đầy hương vị đặc trưng đã làm vấn vương bước chân du khách.
Đến với Lễ hội Dinh bà Thu Bồn làm tôi nhớ mãi. Đó là mùi hương trầm thơm ngát khi cúng Bà hòa quyện với mùi chiên bánh gừng dâng lễ thơm ngát lan tỏa ra không gian lễ hội. Trong phần lễ cúng Bà Thu Bồn hàng năm luôn luôn có món bánh củ gừng bởi nó được Hội phụ nữ các thôn ở xã Duy Tân thực hiện và quảng diễn ngay tại khu vực Dinh Bà.
Kết thúc lễ hội là cuộc đua ghe truyền thống của các đội nam, nữ mặc áo quần nhiều màu sắc đẹp mắt in trên làn nước trong xanh và hàng trăm ghe thuyền “lênh đênh” trên sông hò reo, cổ vũ. Điều đặc biệt là lúc bấy giờ có hàng trăm ghe thuyền của cư dân vừa chèo thuyền nhỏ vừa bán hàng trăm món ăn như bắp nướng, bắp luộc, mì Quảng, các loại bánh trái hoa quả đặc sản vùng Duy Xuyên- Đại Lộc trông xa không khác gì chợ nổi ở sông nước miền Tây.
Theo thông tin của ngành chức năng, vì lý do đại dịch Covid-19 diến biến phức tạp nên các năm 2020, 2021, Lễ hội Lăng Bà Thu Bồn tổ chức nhỏ và không có phần hội. Dự kiến năm nay (2022), lễ hội sẽ được tổ chức lớn cùng với việc rước Bằng Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. Vừa qua, UBND H. Duy Xuyên vừa ban hành kế hoạch tổ chức Lễ đón Bằng chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia Lễ hội Bà Thu Bồn. Theo đó, quy mô Lễ đón Bằng chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia Lễ hội Bà Thu Bồn được tổ chức vào ngày 14-3 (12-2 âm lịch) tại khu vực Lăng Bà Thu Bồn (thôn Thu Bồn Tây, xã Duy Tân). Lễ hội sẽ có một số hoạt động văn hóa- thể thao truyền thống. Theo đó, trong các ngày 12,13 và 14-3 (ngày 10, 11, 12-2 ÂL) sẽ diễn ra các hoạt động giải bóng chuyền nam, nữ; Hội thi nữ công gia chánh; Trưng bày sản phẩm OCOP và các sản vật quê hương; Hội hát bài chòi; Biểu diễn dân ca kịch Quảng Nam; Thả hoa đăng trên sông Thu Bồn; Giải đua thuyền nam, nữ. Ngày 14-3 tại khu vực Lăng Bà Thu Bồn sẽ diễn ra lễ đón Bằng chứng nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Bà Thu Bồn
Bài, ảnh: Tiên Sa
Tin liên quan
Tin mới hơn

Ấm áp đêm nhạc thiện nguyện ‘Thắp lửa trái tim", gần 700 triệu đồng được quyên góp để ủng hộ đồng bào vùng cao
16:55 | 19/10/2025 Văn hóa - Xã hội

Tìm thấy 18 hài cốt liệt sĩ tại Gia Lai, những người con trở về trong lòng đất mẹ
09:58 | 18/10/2025 Văn hóa - Xã hội

Khai mạc hội mùa Thu Côn Sơn - Kiếp Bạc
07:16 | 18/10/2025 Văn hóa - Xã hội

Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Pà Thẻn ở Tuyên Quang
09:17 | 15/10/2025 Văn hóa - Xã hội

Gia Lai triển khai Chiến lược quốc gia về người cao tuổi hướng tới xã hội thân thiện, toàn diện và nhân văn
19:44 | 13/10/2025 Văn hóa - Xã hội

Dấu ấn 65 năm tri ân người nữ anh hùng Mai Thị Nương
17:26 | 13/10/2025 Văn hóa - Xã hội
Tin khác

UNESCO tôn vinh văn hóa trà Việt Nam tại Lễ hội Văn hóa Thế giới Hà Nội 2025
23:21 | 11/10/2025 Tin tức

Kỳ 4: Ngọn đèn của Đảng soi sáng thợ mỏ giữa không gian số
15:51 | 10/10/2025 Văn hóa - Xã hội

Kỳ 3: Xây dựng “sức đề kháng văn hóa” cho công nhân Than Quảng Ninh trong thời đại số
15:40 | 10/10/2025 Văn hóa - Xã hội

Kỳ 2: Kiến tạo “miễn dịch số” từ giảng đường đến hầm lò
15:32 | 10/10/2025 Văn hóa - Xã hội

Tăng sức đề kháng cho công nhân ngành Than Quảng Ninh trước mặt trái của mạng xã hội
15:17 | 10/10/2025 Văn hóa - Xã hội

Gia Lai hỗ trợ 10 tỷ đồng và cử đoàn bác sĩ lên đường cứu trợ vùng lũ các tỉnh miền Bắc
13:17 | 10/10/2025 Văn hóa - Xã hội

Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý nét văn hóa làng biển hòa nhịp cùng du lịch và nông thôn mới
22:01 | 08/10/2025 Văn hóa - Xã hội

Phế tích tháp Phú Ân quần thể kiến trúc Champa quy mô lớn tại Gia Lai
22:03 | 04/10/2025 Văn hóa - Xã hội

Hải Phòng Khai mạc tuần du lịch và xúc tiến thương mại tại đền Kiếp Bạc
11:17 | 04/10/2025 Văn hóa - Xã hội

Đoàn đại biểu dự Đại hội Đảng bộ tỉnh Phú Thọ dâng hương tưởng niệm các Vua Hùng
06:11 | 04/10/2025 Văn hóa - Xã hội

Khi hoa văn đình làng trở thành nguồn cảm hứng cho quà Tết Nguyên đán
00:02 | 03/10/2025 Văn hóa - Xã hội

Câu lạc bộ Hưu trí Quy Nhơn chúc thọ hội viên nhân Ngày Quốc tế Người cao tuổi
09:00 | 02/10/2025 Văn hóa - Xã hội

“Ông” trâu của Nghệ nhân dân gian Đinh Đình Phú giành ngôi vô địch tại Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn năm 2025
14:13 | 01/10/2025 Văn hóa - Xã hội

Tết Trung thu phố cổ Hà Nội 2025: Gìn giữ hồn cốt, lan tỏa sáng tạo
13:53 | 29/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Phiên trù bị Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Phú Thọ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030
12:25 | 29/09/2025 Văn hóa - Xã hội

Ấm áp đêm nhạc thiện nguyện ‘Thắp lửa trái tim", gần 700 triệu đồng được quyên góp để ủng hộ đồng bào vùng cao
16:55 Văn hóa - Xã hội

Kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Tình báo Quốc phòng Việt Nam (25/10/1945 - 25/10/2025)
09:57 Tin tức

Sơn mài Việt Nam trước cơ hội bứt phá: Thị trường nội địa khởi sắc, quốc tế mở rộng
20:17 Làng nghề, nghệ nhân

Hà Nội đẩy mạnh làng nghề xuất khẩu tại Hội chợ Quốc tế Lifestyle Vietnam 2025
20:00 Tin tức

Tìm thấy 18 hài cốt liệt sĩ tại Gia Lai, những người con trở về trong lòng đất mẹ
09:58 Văn hóa - Xã hội