Bước chuyển mới của làng gốm Phù Lãng
Làng gốm Phù Lãng, Quế Võ, Bắc Ninh là một làng nghề nổi tiếng, lâu đời, đến nay đã ngót nghét gần 700 năm. Ngôi làng cổ thơ mộng nằm phía men sông Cầu, cách thủ đô Hà Nội khoảng 60km về hướng đông bắc. Các sản phẩm của Phù Lãng chủ yếu là chum, vại, bình hoa, niêu,..
![]() |
Theo Tô Nguyễn, Trình Nguyễn trong sách Kinh Bắc-Hà Bắc thì ông tổ nghề gốm Phù Lãng là Lưu Phong Tú. Vào cuối thời Lý, ông được triều đình cử đi sứ sang Trung Quốc. Trong chuyến đi này, ông học được nghề làm gốm và truyền dạy cho người trong nước. Đầu tiên, nghề được truyền vào vùng dân cư hai bờ sông Lục Đầu sau đó chuyển về Vạn Kiếp (Hải Dương). Vào khoảng đầu thời Trần (thế kỷ 13) nghề được truyền đến Phù Lãng. Hiện nay, Bảo tàng Lịch sử Việt Nam, một số nhà sưu tập còn lưu giữ và trưng bày sản phẩm gốm Phù Lãng có niên đại khoảng thế kỷ 17 - 19. Đó là sản phẩm gốm men nâu và những sắc độ của nó như men da lươn, vàng nhạt, vàng thẫm, vàng nâu...
Gốm Phù Lãng tập trung vào ba loại: Gốm dùng trong tín ngưỡng (lư hương, đài thờ, đỉnh...); Gốm gia dụng (lọ, bình, ang, chum, vại, bình vôi, ống điếu...); Gốm trang trí (bình, ấm hình thú như ngựa, voi...). Gốm Phù Lãng có sắc thái riêng biệt, đó là những sản phẩm gốm men nâu, nâu đen, vàng nhạt, vàng thẫm, vàng nâu… mà người ta gọi chung là men da lươn. Thêm nữa, nét đặc trưng nổi bật của gốm Phù Lãng là sử dụng phương pháp đắp nổi theo hình thức chạm bong, còn gọi là chạm kép, màu men tự nhiên, bền và lạ; dáng của gốm mộc mạc, thô phác nhưng khỏe khoắn, chứa đựng vẻ đẹp nguyên sơ của đất với lửa, và rất đậm nét của điêu khắc tạo hình.
Trải qua bao thăng trầm lịch sử, Phù Lãng vẫn duy trì và phát triển nghề gốm. Hiện nay, làng nghề gốm Phù Lãng có khoảng hơn 200 hộ sản xuất gốm, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho gần 1.000 lao động. Mỗi năm, làng nghề sản xuất và đưa ra thị trường tiêu thụ trên 1 triệu sản phẩm gốm các loại, đem lại doanh thu gần 100 tỷ đồng với thu nhập bình quân đạt 7-9 triệu đồng/người/tháng. Những sản phẩm gốm của làng Phù Lãng không chỉ đóng góp vào sự phát triển kinh tế của địa phương mà còn góp phần tạo nên nét văn hóa đặc sắc của vùng đất Kinh Bắc.
![]() |
Gốm Phù Lãng được xếp hạng Di sản Văn hóa phi vật thể cấp quốc gia vào năm 2016. Tuy nhiên, điều mà lãnh đạo chính quyền địa phương và cả người dân trăn trở, số lượng sản phẩm của làng nghề sản xuất nhiều nhưng nhìn chung mẫu mã sản phẩm đơn giản, có kích cỡ lớn, tiêu hao nguyên liệu nhiều. Hơn nữa, thu nhập của thợ gốm Phù Lãng hiện còn thấp so với các làng sản xuất gốm khác ở Việt Nam.
Gốm Phù Lãng đang phát triển theo hướng mới
Bước vào thời kỳ hội nhập, làng gốm Phù Lãng đang phát triển theo hướng mới, được du khách trong và ngoài nước biết đến như một điểm tham quan du lịch làng nghề đặc sắc. Nhiều cơ sở sản xuất gốm kịp thời nắm bắt cơ hội, khai thác tiềm năng, chủ động liên kết với các doanh nghiệp lữ hành đưa khách du lịch về địa phương tham quan, trải nghiệm làm gốm cùng nghệ nhân...
![]() |
Tiếp sức cho làng nghề, UBND tỉnh, thị xã Quế Võ đã chỉ đạo xã triển khai đề án xây dựng thí điểm sản phẩm OCOP du lịch đối với làng gốm Phù Lãng. Năm 2023, thị xã Quế Võ đã phối hợp với Cơ quan hợp tác quốc tế JICA Nhật Bản thực hiện dự án “Phát triển nghề gốm tại xã Phù Lãng”. Hiện người dân làng gốm Phù Lãng tham gia vào khóa học dưới sự hướng dẫn trực tiếp của các nghệ nhân làng gốm Toho (Nhật Bản). Những mẻ gốm đầu tiên được làm ra bởi các nghệ nhân Nhật Bản, thợ gốm Phù Lãng theo kỹ thuật và cách nung của gốm Nhật. Khác với những sản phẩm đặc trưng của gốm Phù Lãng, đây là những sản phẩm có tính ứng dụng cao với đa dạng mẫu mã, chủng loại. Theo đánh giá, những sản phẩm này hoàn toàn có thể đáp ứng yêu cầu tại Nhật Bản và được kỳ vọng tạo các sản phẩm gốm tiêu chuẩn, chất lượng và có giá trị kinh tế cao.
Dự án “Phát triển nghề gốm tại xã Phù Lãng” dường như đã “tiếp lửa” nghề cho các học viên.
Giờ đây, những thợ trẻ làng gốm Phù Lãng không chỉ tìm được hướng đi cho mình mà còn có những người bạn đồng hành cho những bước đường sắp tới. Bài học mà họ đã học và ứng dụng thành công, đó là tính công năng sử dụng của sản phẩm được đưa lên hàng đầu. Nghề gốm luôn cần sự đa dạng và sự sáng tạo không ngừng.
Hướng đi mới trong chiến lược bảo tồn và phát triển sản xuất gốm tại làng nghề gốm Phù Lãng phù hợp với định hướng phát triển du lịch làng nghề, hẳn sẽ có sự chung sức đồng lòng, sự kết nối của đội ngũ những thợ trẻ, những người có đam mê và tâm huyết với gốm truyền thống.
Những hướng phát triển mới của làng nghề gốm Phù Lãng mở ra cơ hội, tạo thêm nhiều việc làm cho lao động địa phương, những giá trị của gốm Phù Lãng sẽ được lan tỏa rộng rãi…
Tin liên quan

Những người giữ hồn đất nung tại Lò lu Đại Hưng
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề làm dưa bồn bồn
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn nghề truyền thống ở bản Sưng
08:50 | 22/04/2025 Văn hóa - Xã hội
Tin mới hơn

“Mặc áo mới” cho sản phẩm làng nghề gỗ
14:36 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân Trần Văn Việt thổi hồn vào đá
14:36 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

10 làng nghề lâu đời nổi tiếng ở Bắc Giang
14:36 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Mang du lịch, ẩm thực, làng nghề Việt Nam đến châu Âu
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

5 làng nghề miền Tây có truyền thống lâu đời
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Người đàn ông thổi hồn vào từng thớ gỗ
14:35 | 24/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Làng nghề thúng chai với 'tuyệt chiêu' chống thấm
10:04 | 23/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lào Cai: Nghề làm nón lá cọ Bản Liền
10:04 | 23/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lễ hội Quà tặng Du lịch Hà Nội 2025: Lan toả tinh hoa làng nghề
10:01 | 23/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Hoà Bình: Đường làng sạch, làng nghề xanh
09:24 | 21/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phú Yên: Khó nhọc nghề làm chổi đót Mỹ Thành
09:22 | 21/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Hiệp hội Làng nghề Việt Nam phong tặng 151 nghệ nhân và các danh hiệu làng nghề
20:09 | 19/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nước mắm Long Thủy, tinh hoa của vùng biển Phú Yên
10:12 | 18/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

100 hợp tác xã được trao giải thưởng “Ngôi sao hợp tác xã - Coops Award năm 2025"
17:36 | 17/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chàng trai bỏ phố về quê phục hồi nghề truyền thống
17:36 | 17/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

“Lát Càng Long” – Khẳng định vị thế, mở rộng thị trường cho sản phẩm làng nghề
13:36 | 16/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phú Yên: Phát triển bền vững Làng nghề trồng dâu nuôi tằm xã Hòa Phong
13:30 | 16/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Ước Lễ làng nghề giò chả 500 tuổi
14:40 | 15/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bình Định: "Ông Dư bài chòi" một di sản sống của văn hóa làng biển Nhơn Hải
10:50 | 14/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng Bá Dương Nội đón nhận danh hiệu: Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và nghề truyền thống Hà Nội
18:00 | 12/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề đúc đồng nghìn năm tuổi ở xứ Thanh
14:45 | 10/04/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Công nhân Việt Nam tiên phong bước vào kỷ nguyên mới
14:37 Tin tức

Nhiều hoạt động kỷ niệm 50 Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước
14:37 Tin tức

Đoàn kiều bào dâng hương tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Tân Trào
14:36 Văn hóa - Xã hội

“Mặc áo mới” cho sản phẩm làng nghề gỗ
14:36 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân Trần Văn Việt thổi hồn vào đá
14:36 Làng nghề, nghệ nhân