Nhớ "Hoa mùng 5"

Tuổi thơ tôi đến nay đã trải qua không biết bao nhiêu cái Tết Đoan Ngọ, năm nay khi khắp nơi trong làng rộn ràng cúng Mùng 5 với các tục lệ riêng thì cũng là lúc “hoa Mùng 5” ở quê tôi nở rộ với màu đỏ tươi nhìn qua tựa như một bông pháo hoa màu đỏ đang nổ bung tỏa ra tứ phía, chung quanh tựa như những chiếc kim đâm tua tủa ra ngoài. Nhìn từ xa, cả bông hoa có hình dáng của một khối cầu gai màu đỏ tươi trông rất lạ lẫm. 
Khi lại gần, bạn sẽ thấy từng cánh hoa hết sức xinh xắn với hình dáng tròn nhỏ, mềm mại đã góp phần làm cho không gian làng quê tôi trở nên ấm áp, đặc sắc hơn. Mùa hạ là mùa hoa nở đỏ thắm trên khắp quê  tôi bởi nhà nhà, người người trồng “hoa Mùng 5”. Hình dáng của loài hoa này vô cùng đặc biệt mà bạn không thể nhầm lẫn với bất kỳ loài hoa nào khác. Nếu được nhìn thấy dù chỉ một lần, ắt hẳn bạn sẽ có ấn tượng sâu sắc, khó mà quên được.
 
Hoa Mùng 5 quê tôi như có sức mạnh vô hình níu giữ hồn tôi. Mỗi lần trở về làng, cảm giác vừa thân quen, vừa mới mẻ và thú vị. Mùi hương trong làng cúng Mùng 5 như mùi hương trầm, mùi trái cây chín hòa quyện với mùi bánh tro, mùi chè xôi, thịt vịt, mùi nồi nước nhân mì Quảng… như níu chân những người con quê hương. Tôi về làng mình, tận hưởng hương thơm trong ngày  Mùng 5 ngây ngất hơn, nên thơ hơn một chút với màu hoa Mùng 5 bung đỏ, với lá Mùng 5  thơm lừng, với bạn bè ngày xưa cắp sách đến trường nay bao mái đầu đã lên màu sương khói…
Lúc sinh thời, ông tôi cho hay, hoa Mùng 5 chính là loài hoa mang tên Hồng tú cầu, thuộc loại cây thân thảo với thân mềm và xốp. Đặc biệt, loài hoa này được phát triển từ rễ củ khá giống củ hành. Củ của hồng tú cầu có màu xanh nhạt với nhiều đốm màu tía. Đây là loài hoa được nhiều người ưa chuộng bởi những chùm hoa tròn xoe hoàn hảo rất thu hút. Nhị hoa hồng tú cầu có mang bao phấn màu vàng trông rất đẹp mắt. Khác với nhiều loài hoa khác, hồng tú cầu chỉ ra hoa 1 lần trong năm và có thể giữ được độ tươi từ 5 – 10 ngày. Thông thường, tùy theo thời tiết hàng năm, hoa Mùng 5 vào khoảng tháng 4 đến tháng 6 là thời điểm hoa nở. Song hoa nở rộ nhất  đúng dịp Mùng 5 (Tết Đoan Ngọ). Chính vì lẽ đó nên hồng tú cầu còn mang tên hoa Mùng 5.
 
Nhớ nhất là ở vùng Quảng Nam quê tôi có tục uống “lá Mùng 5". “Lá Mùng 5" được người dân và mẹ tôi cắt trước Tết Đoan Ngọ khoảng một tuần ở ven rừng, rú, bờ rào… như các loại lá, dây lá dằn, cỏ xướt, tía tô, ngũ gia bì, bướm lông, bướm bạc… đem phơi khô hoặc mua ngoài chợ. Chợ quê,  trước Mùng 5  khoảng 15 ngày, đã có người bán “lá Mùng 5". Vào thời điểm nầy ở quê tôi có nhiều người đi cắt “lá mùng 5" về bán và để dành uống. Nước lá Mùng 5 có màu vàng đậm, rất thơm, vì đa số cây lá chứa nhiều tinh dầu. Có thể, ngày mùng 5 ăn nhiều thứ, nên các lá Mùng 5 uống vào để dễ tiêu, chống no hơi sình bụng.
Hồi còn bé, lúc mặt trời đứng bóng vào trưa Mùng 5 cha tôi đem ra giữa sân một cái thau, sau đó bắt một con thằn lằn ( thường là bị đứt đuôi) thả vào chậu, thằn lằn bơi vài vòng rồi thả ra, lấy khăn nhúng nước lau mắt, mặt cho tôi để sau nầy tôi được thông minh, sáng mắt? Không biết loại thằn lằn nó có giác quan thứ 6 không, nhưng vào ngày Mùng 5 rất khó bắt, chúng đều đi trốn cả. Để có thằn lằn người ta bắt trước Mùng 5 khoảng vài ngày. Tuy nhiên, có người cho rằng, làm như vậy mất thiêng? 

Ngày nay, cứ đến Tết Đoan Ngọ, chúng tôi lại nhớ đến bánh tro, chè ngọt, uống “lá Mùng 5", ngắm hoa Mùng 5… Và dịp này, hoa Mùng 5 lại nở đỏ cả trời quê, thắm cả một miền thương nhớ.