Làng nghề làm đá Bửu Long hàng trăm năm tuổi
![]() |
Theo ghi chép trong "Gia Định thành thông chí" của Trịnh Hoài Đức (1765–1825), nhóm Cao, Lôi, Liêm dưới sự dẫn dắt của Trần Thượng Xuyên, vì không khuất phục triều đại nhà Thanh (Trung Quốc), đã vượt biển đến định cư tại xứ Bàn Lân (nay là Biên Hòa). Những cư dân này mang theo nghề làm đá và cùng người Việt bản địa hình thành làng nghề điêu khắc đá, từ đó tạo nên làng nghề đá Bửu Long có bề dày lịch sử khoảng 300 năm.
![]() |
Trước thập niên 90 của thế kỷ trước, khi đường Huỳnh Văn Nghệ (P. Bửu Long) vẫn là đường đất đỏ, các cơ sở chế tác đá của làng nghề nằm dọc hai bên đường. Khi kinh tế phát triển, đường được mở rộng và dân cư đông đúc hơn, chính quyền địa phương đã quy hoạch di dời các cơ sở này vào khu vực quần thể núi Bửu Long.
![]() |
Trải qua ba thế kỷ với nhiều thăng trầm, làng nghề điêu khắc đá Bửu Long đã cho ra đời nhiều nghệ nhân tài hoa. Sản phẩm đá của Bửu Long không chỉ phổ biến trong nước mà còn xuất khẩu ra nước ngoài, đến các thị trường như Đài Loan, Hồng Kông, Hàn Quốc, Nhật Bản...
Người thợ điêu khắc đá ngoài việc hành nghề còn trao truyền cho lớp kế cận. Theo truyền thống, nghề điêu khắc đá mỹ nghệ được duy trì theo hình thức cha truyền con nối, truyền nghề theo hình thức cầm tay chỉ việc. Ngày nay, tính chất gia truyền này được nới lỏng do sự mở rộng phạm vi hoạt động của nghề và đặc biệt là sự thiếu hụt nguồn lao động có trình độ cao.
![]() |
Nghề điêu khắc đá mỹ nghệ ẩn chứa các lớp lịch sử, văn hóa trong từng công đoạn của nghề, trên từng sản phẩm, là bảo tàng sống về sinh hoạt văn hóa, đời sống tinh thần của người dân địa phương. Nghề chế tác đá là nghề cha truyền con nối đã từ 4 đời nay, nên người thợ đá rất mong muốn được quan tâm hỗ trợ để cho các cơ sở lưu giữ và phát triển nghề truyền thống này.
Anh Trần Duy Phong (sinh năm 1979) chủ câu lạc bộ chế tác đá Trấn Biên cho biết, nghề điêu khắc đá đòi hỏi sự cẩn trọng, tính kiên trì, cần cù, tỉ mỉ và sự sáng tạo với tính mỹ thuật cao. Tuy nhiên, đời thợ đá luôn phải đối mặt với hiểm nguy bởi, công cụ của họ có khi chỉ là đôi tay trần cùng cây búa, cây đục, chiếc máy cưa, máy mài... hàng chục thợ hằng ngày quần quật vật lộn với những khối đá, đổ mồ hôi công sức vào để làm cho chúng có hồn.
![]() |
Anh Ôn Minh Nhật, chủ cơ sở đá mỹ nghệ Nhật Thành, địa chỉ tổ 20, KP 3, P. Bửu Long cho biết “Đã có một thời, làng nghề đá truyền thống chao đảo, tưởng như không tồn tại lâu dài được, các nơi hoạt động cầm chừng. Nhưng với quyết tâm giữ lấy nghề truyền thống, hiện vẫn còn hàng chục thợ, ngày đêm luôn cặm cụi, cần mẫn nối nghiệp cha ông”.
![]() |
Gần đây, do nguồn nguyên liệu tại chỗ ngày càng cạn kiệt, thợ làng nghề phải nhập đá từ các nơi khác về. Mặc dù những người thợ không còn tự khai thác đá tại Bửu Long nhưng những kinh nghiệm chọn đá, chẻ đá, tách đá vẫn được ứng dụng trong làm nghề. Một vài người dân cho biết, do làm nghề cực, nặng nhọc, bụi và tiếng ồn cưa đục nhiều nên số phận của những người thợ đá cũng trở nên bấp bênh, đa phần đã phải đầu quân ở các tỉnh, thành khác hoặc phải bỏ nghề truyền thống sang làm các nghề thời vụ, thậm chí phải chuyển nghề.
![]() |
Công việc khai thác đá rất vất vả, đòi hỏi người khai thác phải có sức khỏe và kinh nghiệm để chọn được loại đá thích hợp cho việc chế tác sản phẩm. Người chuyên lấy đá thường là những người lớn tuổi, có nhiều kinh nghiệm và bí quyết nhà nghề, dẫn theo đội thanh niên khỏe mạnh để đi tuyển lựa lấy đá. Việc đầu tiên là tìm mạch đá được cấp phép để khai thác, chọn hướng khai thác hầm theo mạch đá.
![]() |
Ngày nay, làng nghề điêu khắc đá Bửu Long đã áp dụng công nghệ vào sản xuất, đá nguyên liệu được cắt, gọt, giũa bằng hệ thống máy cưa, cắt hiện đại.
Tuy vậy, để đạt được độ tinh xảo cho sản phẩm thì vẫn cần đến đôi bàn tay khéo léo, lành nghề của người thợ. Các sản phẩm: tháp sen, tượng rồng, lân hay sư tử dũng mãnh… đều được người thợ thổi hồn vào để trở thành những tác phẩm độc đáo, có giá trị, có sức sống theo năm tháng.
Tin liên quan

Làng nghề - “mắt xích” cho công nghiệp văn hóa
10:50 | 23/06/2025 Nghiên cứu trao đổi

Làng nghề dệt lanh Lùng Tám – Nét văn hóa Mông trên Cao nguyên đá
09:01 | 19/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Khai thác hiệu quả mô hình du lịch - làng nghề ở vùng cao
11:03 | 18/06/2025 Du lịch làng nghề
Tin mới hơn

Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu
10:30 | 30/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bảo tồn văn hóa làng nghề qua sản phẩm OCOP của Hà Nội
10:30 | 30/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gia Lâm: Địa danh “Dương Xá” được bảo hộ nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm nông sản chế biến
10:24 | 26/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gìn giữ tinh hoa làng nghề xứ Quảng
11:03 | 25/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chuyện của “Vua gỗ lũa Trai Vàng”
11:02 | 25/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân sinh vật cảnh năng động, sáng tạo
11:02 | 25/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Làng nghề xứ Thanh – Nơi kết tinh tinh hoa văn hóa cha ông
10:49 | 23/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ lửa nghề bánh tráng Thuận Hưng
10:21 | 23/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đổi thay tích cực cho nghề nuôi biển: Tháo gỡ các nút thắt
10:08 | 23/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân “hồi sinh” các con giống bột cổ
11:09 | 18/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phú Yên công nhận 11 nghề truyền thống năm 2025
15:44 | 13/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Người âm thầm dùng cây kim, sợi chỉ lưu giữ hồn cốt văn hóa Việt
15:42 | 13/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Văn hoá Bắc Bộ qua các làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Hà Nội
15:41 | 13/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chủ tịch nước Lương Cường gặp mặt nghệ nhân làng nghề tiêu biểu toàn quốc
13:19 | 12/06/2025 Tin tức

Cao Bằng gìn giữ và phát triển làng nghề truyền thống: Nét đẹp văn hóa gắn liền phát triển kinh tế
09:17 | 12/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Xây dựng Cụm công nghiệp làng nghề nhìn từ huyện Phú Xuyên
14:48 | 11/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Khám phá nghề chằm áo tơi Yên Lạc – Nét đẹp văn hóa truyền thống Hà Tĩnh
15:19 | 10/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đưa công nghệ số phát triển ngành ong Việt
15:19 | 10/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Phát triển nghề nuôi ong ở Nghĩa Đồng
09:42 | 09/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bình Định: Nghệ nhân Nhân dân Đinh Chương “di sản sống” giữa đại ngàn Vĩnh Sơn
09:42 | 09/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

“Nhóm yêu thích nghề làm men lá” giữ gìn và phát triển nghề truyền thống
09:41 | 09/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

1/7/2025: Ngày hội non sông và bước ngoặt lịch sử
10:27 Tin tức

Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Bình Định Lê Kim Toàn nghỉ hưu, dấu ấn trọn vẹn hành trình cống hiến
09:19 Tin tức

“Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất phương Nam” - Lịch sử gần gũi từ những câu chuyện dân gian
09:18 Văn hóa - Xã hội

TP. HCM: Chính thức sáp nhập đơn vị hành chính và công bố nhân sự mới
19:21 Tin tức

Lễ công bố thành lập tỉnh Gia Lai mới, một khởi nguyên lịch sử, một sứ mệnh thiêng liêng
15:42 Tin tức