Về làng nghề rèn nổi tiếng xem nữ nghệ nhân độc nhất luyện thép, mài dao
Đa Sỹ là một làng cổ ở phường Kiến Hưng, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội. Làng Đa Sỹ nổi tiếng với nghề rèn truyền thống, hình thành từ cuối thế kỷ 16 đầu thế kỷ 17, do hai cụ Nguyễn Thuần, Nguyễn Thuật (người gốc Thanh Hóa) truyền dạy cho người dân trong làng.
Nghề rèn dao kéo thủ công truyền thống ở làng Đa Sỹ đã trải qua nhiều thăng trầm nhưng người dân nơi đây vẫn giữ nghề cha ông để lại. Nghề rèn vốn là công việc nặng nhọc thường chỉ dành cho đàn ông khỏe mạnh. Tuy nhiên, ở làng Đa Sỹ vẫn có nhiều người phụ nữ đang hằng ngày luyện thép, sản xuất dao kéo.
Một trong những nữ thợ rèn nổi tiếng nhất làng Đa Sỹ là bà Đỗ Thị Tuyến, 59 tuổi. Bà Tuyến sinh ra trong gia đình có truyền thống làm nghề rèn ở làng Đa Sỹ. Bà lấy chồng là người trong làng nên vợ chồng bà lấy nghiệp rèn làm kế sinh nhai.
Dù đã 59 tuổi nhưng tay bà Tuyến vẫn thoăn thoắt lật nhanh phôi sắt và nung đỏ trong lò theo nhịp đập của búa. Bà chia sẻ: “Công việc này rất nhiều khó khăn, phải yêu nghề mới theo được. Để trở thành một thợ giỏi đòi hỏi rất nhiều thời gian và công sức cùng sự tích lũy kinh nghiệm nhiều năm từ những người đi trước”.
“Nghề rèn rất độc hại, nếu rèn máy ảnh hưởng đến tai, khí bụi ảnh hưởng đến phổi, các vẩy bắn ra thì gây bỏng và để lại sẹo. Hằng ngày chúng tôi làm gần lò than nóng quen, chứ người bình thường ngồi một lúc không chịu được cái nóng hàng nghìn độ C đâu. Trước khi làm, tôi phải nhét bông vào tai, đeo găng tay và trùm kín mặt”, bà Tuyến chia sẻ.
Nữ nghệ nhân cho biết, để làm ra một sản phẩm dao kéo đạt độ tinh xảo, bền bỉ, mọi công đoạn đều phải tỉ mỉ, đòi hỏi người thợ có tay nghề cao. Nếu nung phôi dao quá lửa thì dao dễ bị mẻ, giòn vỡ. Dùng búa tay hay búa máy cũng phải làm rèn ngay khi phôi dao còn nóng đỏ. Sau đó mới đem đi cắt định hình con dao.
Ông Hoàng Văn Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội làng nghề Đa Sỹ cho biết, hiện nay, cả làng có hơn 1.000 hộ đang theo nghề rèn, tất cả các lò đều có phụ nữ làm hết. Năm 2018, cả làng có 12 người được Hiệp hội Làng nghề Việt Nam phong danh hiệu nghệ nhân, trong đó 11 nam và 1 nữ. Người phụ nữ đầu tiên và duy nhất của làng được phong danh hiệu nghệ nhân chính là bà Đỗ Thị Tuyến.
"Để được trao bằng nghệ nhân, tôi đã phải trải qua rất nhiều gian khổ, nhiều khi bị sắt, than bắt vào người, vào mặt. Năm 2020, tôi bị tai nạn ở chân, phải nằm viện suốt hai tháng. Những ngày nằm viện, nhớ tiếng búa, tiếng đe vô cùng nên khi ra viện tôi lao vào xưởng làm luôn”, bà Tuyến cho hay.
Theo bà Tuyến, mỗi lò rèn ở đây đều có một nam, một nữ, đa số họ là vợ chồng.
Máy móc hỏng đơn giản bà Tuyến tự sửa, đôi bàn tay bà lúc cũng dính dầu nhớt, bụi bẩn…
Dù vất vả nhưng bà tìm thấy niềm vui trong công việc vốn nặng nhọc này.
Nghệ nhân Hoàng Văn Cung (64 tuổi) và vợ là bà Hoàng Thị Hà miệt mài với công việc rèn thủ công bên lò than nóng rực. “Tôi là người làng nghề khác về làm dâu ở làng rèn này. Tôi phụ việc cho chồng từ công việc đơn giản đến công việc nặng nhọc như quai búa. Tuy vất vả nhưng mình tự nguyện gắn bó với đe, búa, lò lửa nên mọi sự vất vả cũng cảm thấy bình thường”, bà Hà nói.
Ông Cung cũng chia sẻ, hai vợ chồng đồng cam cộng khổ để giữ lửa nghề cũng là để mưu sinh, nuôi các con ăn học. "Gia đình tôi có 3 thế hệ làm nghề, đến nay vẫn giữ được độ tinh xảo, độ bền của sản phẩm làm thủ công", ông nói.
Chị Vũ Thị Trang vừa mài dao, cho biết, chị làm nghề này được 20 năm, dù có sự hỗ trợ của máy móc nhưng công đoạn mài dao vẫn tốn nhiều công sức. Phụ nữ làm dao vất vả, nặng nhọc hơn so với cánh đàn ông trong làng.
Sau nhiều năm làm nghề, đến nay, chị Trang có thể làm mọi công đoạn từ nung phôi, rèn dao đến đóng cán... một cách thuần thục mà không cần đến sự hỗ trợ của chồng.
“Công việc này đòi hỏi sự tỉ mỉ từng li từng tí, từ tạo dáng, kỹ thuật chông dày lưỡi mỏng, đến khâu mài dao. Không những thế công việc này rất nguy hiểm, chỉ có yêu nghề và có sức khỏe tốt mới có thể sống bằng nghề này”, chị Trịnh Thị Bạch Yến chia sẻ.
Tin liên quan
Tin mới hơn
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia
17:25 | 26/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề đan lát tre nứa thành sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo
09:55 | 25/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Người đảng viên tâm huyết xây dựng làng nghề trên đảo xa
09:43 | 24/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Sơn La: Làng nghề chế biến long nhãn từng bước khẳng định thương hiệu
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Những làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Sóc Trăng
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tìm giải pháp bảo tồn và phát triển phố nghề Lãn Ông trong khu Phố cổ Hà Nội
11:22 | 22/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Khai mạc hoạt động văn hóa 'Giữ nghề xưa trên phố' năm 2024
11:22 | 22/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nét đẹp văn hóa của Lễ giỗ tổ nghề Yến Cù Lao Chàm
16:20 | 19/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Làng nghề Xuân Hội phát triển bền vững
15:48 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Xã Yên Bài (Hà Nội): Làng nghề Phú Yên nỗ lực vượt khó
13:51 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh : Khánh thành Nhà trưng bày tranh dân gian Đông Hồ tư nhân đầu tiên
15:33 | 17/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Gia Lai: Nỗ lực gìn giữ, bảo tồn nghề dệt thổ cẩm truyền thống của người đồng bào
09:21 | 17/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia được vinh danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
22:54 | 16/04/2024 Tin tức
Bình Phước: Ngày hội Yến sào mở ra cơ hội phát triển bền vững
22:50 | 16/04/2024 OCOP
Hà Nội: Khai trương tuyến du lịch “Con đường di sản Nam Thăng Long - Hà Nội”
14:31 | 15/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Độc đáo làng nghề làm tương Mông Phụ
14:08 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thăng trầm nghề đúc lư đồng An Hội ở thành phố hồ chí minh
10:20 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng Châm Khê - Nơi giữ hồn quan họ cổ
10:19 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nguồn gốc lịch sử về nghề sơn mài
09:44 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Niềm trăn trở của Nghệ nhân ưu tú Y Sim Ê ban
14:44 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề nuôi vẹm xanh
14:43 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Tuy Phước tổ chức Phiên chợ giới thiệu sản phẩm OCOP
22:05 Tin tức
Mặt trận Tổ quốc xã Thọ Văn tích cực góp phần xây dựng nông thôn mới
17:31 Nông thôn mới
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia
17:25 Làng nghề, nghệ nhân
Rộn ràng Lễ hội Bánh dân gian Nam bộ
17:24 Văn hóa - Xã hội
Bình Định hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP
17:22 OCOP