Thách thức ‘xanh, sạch hóa’ làng nghề

LNV - Phát triển làng nghề ở các địa phương đã và đang góp phần tạo sinh kế, công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người dân. Tuy nhiên, để giải quyết vấn đề phát triển bền vững gắn với bảo tồn các làng nghề truyền thống vẫn đang là thách thức không nhỏ.



Làng gốm Bát Tràng đã công nghệ hóa quá trình sản xuất để bảo vệ màu xanh của môi trường.

Ô nhiễm làng nghề tiếp tục gia tăng

Theo Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, hiện các làng nghề chủ yếu phát triển theo hình thức tự phát, quy mô nhỏ lẻ. Và đây được coi là nguyên nhân chính khiến tình trạng ô nhiễm môi trường làng nghề tiếp tục gia tăng.

Cụ thể, số liệu thống kê cho biết, có tới 46% số làng nghề trong diện điều tra có môi trường bị ô nhiễm nặng, 27% làng nghề ô nhiễm vừa. Trong đó, hàm lượng các chất ô nhiễm theo các chỉ số COD, BOD5 hay tổng số vi khuẩn coliform trong nước thải làng nghề đều vượt tiêu chuẩn cho phép hàng chục lần, một số nơi lên đến hàng nghìn lần. Không những thế, hầu hết các làng nghề đều có hàm lượng bụi vượt tiêu chuẩn cho phép, nồng độ khí SO2 tại các làng nghề cao hơn nhiều lần so với tiêu chuẩn.

Sống chung với ô nhiễm, đó là tình cảnh của nhiều người dân ở các làng nghề hiện nay trên cả nước. Nguyên nhân chủ yếu vẫn do các làng nghề phát triển quy mô nhỏ, công nghệ thấp... nên sản xuất hầu như không thân thiện với môi trường.

Làng nghề tái chế nhôm phế liệu Mẫn Xá (xã Văn Môn, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh) là một ví dụ. Lâu nay làng làm nhôm Mẫn Xá vẫn “có tiếng” là làng nghề ô nhiễm do lượng khói bụi thải ra từ các lò đúc nhôm mỗi ngày rất lớn. Theo đánh giá của các chuyên gia trong lĩnh vực môi trường, tro than, khói bụi, hơi kim loại là tác nhân ô nhiễm lớn nhất trong bầu không khí tại làng nghề thôn Mẫn Xá. Tại đây, trung bình mỗi ngày phát sinh hàng chục tấn chất thải rắn, gồm bã thải xỉ nhôm, xỉ than từ quá trình cô đúc kim loại, chưa được thu gom triệt để.

Tương tự, với những người dân sinh sống tại các xã Vĩnh Thịnh và Minh Tân (huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa), họ cũng đang phải chịu cảnh sống chung với ô nhiễm tiếng ồn, ô nhiễm bụi do tại hai địa phương này có rất nhiều cơ sở làm đá mỹ nghệ tồn tại. Mặc dù mang lại những thu nhập đáng kể cho nhiều người dân ở Vĩnh Thịnh và Minh Tân, nhưng các làng đá mỹ nghệ ở xứ Thanh lại đang gây ra những hệ lụy về ô nhiễm môi trường không hề nhỏ. Hiện hai xã này có khoảng 130 cơ sở làm đá mỹ nghệ, hoạt động ngay sát Quốc lộ 217. Đây là làng nghề truyền thống về chế tác đá lớn nhất Thanh Hóa, được hình thành từ lâu. Thế nhưng nhiều người dân sống tại đây đã và đang bị ám ảnh bởi sự ô nhiễm từ làng nghề đá mỹ nghệ này. Và sau rất nhiều thời gian tìm kiếm, thực trạng ô nhiễm môi trường nơi đây vẫn đang là một bài toán khó chưa tìm ra lời giải.

Và thực trạng ô nhiễm môi trường làng nghề như hiện nay, được chỉ rõ, là do việc tái cơ cấu làng nghề chưa được thực hiện triệt để nên đa số các làng nghề có quy mô sản xuất nhỏ, vốn đầu tư thấp nên khó có điều kiện phát triển hoặc đổi mới công nghệ theo hướng thân thiện với môi trường.

Gắn sản xuất với công nghệ hiện đại

Trước thực trạng trên, nhiều làng nghề đã nỗ lực trong việc đầu tư, đưa công nghệ cao vào sản xuất để hạn chế thấp nhất tình trạng ô nhiễm môi trường, gắn việc bảo tồn nghề truyền thống với phát triển bền vững.

Làng bún Phú Đô là một ví dụ. Theo chia sẻ của ông Nguyễn Văn Họa - Phó Giám đốc HTX Phú Đô (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội), trước những năm 1990, các hộ dân làm bún ở Phú Đô chủ yếu làm thủ công và sử dụng lò than để nấu bún khiến không khí tại làng ô nhiễm nghiêm trọng. Bên cạnh đó, tình trạng người dân xả chất thải chưa qua khâu xử lý ra dòng sông Nhuệ khiến dòng sông này ngày càng thêm ô nhiễm. “Tuy nhiên, sau khi được chính quyền địa phương phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đưa công nghệ mới vào sản xuất, các hộ dân đã ứng dụng và thay thế các thiết bị thủ công, loại bỏ lò than để nấu bún. Từ đó có sự cải thiện rõ rệt về vấn đề môi trường” - ông Họa nói.

Bà Đinh Thùy Trang, một người dân gắn bó với nghề bún ở Phú Đô lâu năm cho biết: Từ khi áp dụng công nghệ máy móc hiện đại vào sản xuất bún, lượng nước thải từ nghề làm bún giảm khoảng 70% so với trước.

Và như vậy, mỗi năm làng bún Phú Đô tiết kiệm được 1.300 tấn than, giảm phát thải 2.000 tấn CO2.

Thời gian qua, nhiều làng nghề cũng đã nỗ lực áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến vào sản xuất. Điều này đã và đang góp phần tăng năng suất lao động và quan trọng là tình trạng ô nhiễm môi trường cũng được giảm thiểu. Đơn cử như làng gốm Bát Tràng (Hà Nội) cũng đã đầu tư công nghệ lò gas để nung gốm. Cùng với việc xây lò gas, Bát Tràng cũng đang đưa lò điện vào nung gốm. Tuy lò điện không có lợi thế trong việc tạo ra sản phẩm có những màu men đặc biệt, nhưng lại có giá trị kinh tế khi nung những sản phẩm đòi hỏi độ nung thấp, nhanh, nhất là với sản phẩm phục vụ du lịch. Theo các chuyên gia trong ngành, những công nghệ mới này không những cho năng suất cao mà còn giảm thiểu ô nhiễm, dần dần tạo nên những làng nghề xanh, sạch, thân thiện với môi trường cũng như đảm bảo các vấn đề về sức khỏe cho người lao động.

Tương tự, làng nghề Vạn Phúc (Hà Nội) có 200 hộ làm nghề dệt lụa. Trước kia các hộ sản xuất thủ công, nhưng đến nay hầu hết đã cải tiến công nghệ sản xuất, đáp ứng nhu cầu thị trường cả về chất lượng, mẫu mã và số lượng sản phẩm.

Sự phát triển của các làng nghề đã và đang tạo ra công ăn việc làm cho hàng nghìn lao động. Kinh tế làng nghề có sự tăng trưởng cả về doanh thu, giá trị sản xuất và giá trị xuất khẩu qua các năm. Trong đó, có khoảng 100 làng nghề đạt doanh thu từ 10 - 20 tỷ đồng/năm, gần 70 làng nghề đạt từ 20 - 50 tỷ đồng/năm và khoảng 20 làng nghề đạt trên 50 tỷ đồng/năm, đóng góp đáng kể vào ngân sách địa phương.

Để các làng nghề truyền thống phát triển bền vững, thân thiện với môi trường, giới chuyên gia cho rằng, các làng nghề cần xây dựng thương hiệu; quy hoạch và phát triển nguồn nguyên liệu; phát triển sản xuất sạch, ứng dụng công nghệ cao. Theo ông Tôn Gia Hóa - Phó Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, các làng nghề rất cần sự hỗ trợ về vốn, đa dạng hóa nguồn lực đầu tư thông qua xã hội hóa, hợp tác, phát triển và mở rộng thị trường, để các làng nghề tham gia sâu vào chuỗi cung ứng trong nước và quốc tế.


Bài và ảnh Duy Khang

Tin liên quan

Tin mới hơn

Vỏ lon hóa lồng đèn sáng tạo độc đáo của thợ khóa Sài Gòn

Vỏ lon hóa lồng đèn sáng tạo độc đáo của thợ khóa Sài Gòn

LNV - Giữa phố phường Sài Gòn nhộn nhịp, ông Nguyễn Văn Tuấn người thợ sửa khóa ở phường Tân Định (TP HCM) đã sáng tạo nên lồng đèn Trung thu từ những vỏ lon bỏ đi. Từ vật liệu tưởng chừng vô giá trị, ông mang đến cho lễ hội trăng rằm một sắc màu rất riêng.
Ninh Bình bảo tồn và quảng bá làng nghề truyền thống gắn với du lịch

Ninh Bình bảo tồn và quảng bá làng nghề truyền thống gắn với du lịch

LNV - Ninh Bình không chỉ nổi tiếng với những danh thắng thiên nhiên hùng vĩ như Tràng An, Tam Cốc – Bích Động hay chùa Bái Đính, mà còn là vùng đất giàu truyền thống lịch sử và văn hóa với các làng nghề thủ công truyền thống, là yếu tố góp phần làm nên nét văn hóa độc đáo của tỉnh Ninh Bình. Các làng nghề thủ công truyền thống không chỉ là nơi lưu giữ những tinh hoa của các thế hệ trước mà còn đóng góp tích cực vào phát triển du lịch địa phương theo hướng bền vững.
Nghệ nhân Hưng Yên: Giữ lửa di sản, thắp sáng du lịch cộng đồng

Nghệ nhân Hưng Yên: Giữ lửa di sản, thắp sáng du lịch cộng đồng

LNV - Nắm giữ “vốn cổ” di sản văn hóa phi vật thể, các nghệ nhân ở Hưng Yên không chỉ hăng say bảo tồn, phát huy giá trị nghệ thuật cổ truyền, mà còn trở thành nhân tố quan trọng thúc đẩy du lịch cộng đồng, góp phần phát triển kinh tế – xã hội địa phương.
Làng trống Ông Hảo 45 năm giữ hồn Tết Trung thu

Làng trống Ông Hảo 45 năm giữ hồn Tết Trung thu

LNV - Làng trống Ông Hảo (Hưng Yên) những ngày này lại rộn ràng không khí của những người thợ đang ngày đêm miệt mài chuẩn bị những chiếc trống cho Trung thu sắp đến.
Làng Ông Hảo giữ hồn đồ chơi Trung thu truyền thống

Làng Ông Hảo giữ hồn đồ chơi Trung thu truyền thống

LVN - Giữa thị trường tràn ngập đồ chơi công nghiệp đủ sắc màu, làng Ông Hảo (xã Nguyễn Văn Linh, huyện Văn Giang, Hưng Yên) vẫn còn những người thợ miệt mài giữ nghề làm trống, mặt nạ giấy bồi, đèn ông sao, đèn kéo quân… Họ không chỉ tạo nên sản phẩm cho một mùa trăng rằm, mà còn lưu giữ ký ức tuổi thơ và hồn cốt văn hóa của Tết Trung thu Việt.
Nghề làm khô cá bổi giữ hồn quê Cà Mau

Nghề làm khô cá bổi giữ hồn quê Cà Mau

LNV - Nghề làm khô cá bổi ở Cà Mau hình thành từ lâu đời, gắn với những câu chuyện dân gian của bác Ba Phi và đến nay đã trở thành sinh kế quan trọng, góp phần làm giàu cho nhiều gia đình, đồng thời tạo nên thương hiệu đặc trưng cho vùng đất U Minh.

Tin khác

Làng gốm Bàu Trúc đứng trước cơ hội trở thành điểm du lịch cộng đồng

Làng gốm Bàu Trúc đứng trước cơ hội trở thành điểm du lịch cộng đồng

LNV - Dự án “Mô hình di sản kết nối gắn với các hành trình du lịch để phát triển cộng đồng các dân tộc thiểu số có di sản tương đồng” do Bộ VH-TT-DL xây dựng được kỳ vọng sẽ mở ra cơ hội mới cho nghề gốm truyền thống Bàu Trúc, đưa nơi đây trở thành điểm đến văn hóa – du lịch đặc sắc trong tương lai.
Nghề làm đầu lân ở Huế gìn giữ tinh hoa truyền thống hàng trăm năm

Nghề làm đầu lân ở Huế gìn giữ tinh hoa truyền thống hàng trăm năm

LNV - Giữa không khí rộn ràng của mùa Trung thu, nghề làm đầu lân ở xứ Huế lại bừng lên sức sống mới. Dẫu chưa được công nhận là làng nghề truyền thống, nhưng với lịch sử hàng trăm năm, nghề thủ công này vẫn tiếp nối qua nhiều thế hệ, góp phần làm phong phú bản sắc văn hóa Cố đô.
Gìn giữ hồn văn hóa Dao Tiền với nghề thổ cẩm

Gìn giữ hồn văn hóa Dao Tiền với nghề thổ cẩm

LNV - Trong đời sống của người Dao Tiền ở xã Tam Kim (Cao Bằng), nghề dệt thổ cẩm đã trở thành một phần không thể thiếu. Từ bao đời nay, những đôi bàn tay khéo léo của phụ nữ nơi đây đã miệt mài quay sợi, nhuộm vải, thêu hoa văn, dệt nên những tấm thổ cẩm rực rỡ sắc màu. Không chỉ đơn thuần là nghề thủ công truyền thống, thổ cẩm Dao Tiền còn là “bảo tàng sống” lưu giữ bản sắc văn hóa của cả một cộng đồng.
Đèn ông sao từ truyền thống đến hiện đại

Đèn ông sao từ truyền thống đến hiện đại

LNV - Trong ký ức của bao thế hệ người Việt, hình ảnh đèn ông sao lung linh trong đêm rằm Trung thu luôn gắn với những kỷ niệm ngọt ngào của tuổi thơ. Đèn ông sao không chỉ là món đồ chơi, mà còn là biểu tượng của sự đoàn viên, niềm vui sum vầy và bản sắc văn hoá dân tộc. Từ làng nghề truyền thống đến nhịp sống hiện đại, chiếc đèn năm cánh này đã đi qua hành trình dài, vừa giữ hồn cốt xưa, vừa mang diện mạo mới để thích ứng với xã hội đương đại.
Mô hình "làng hoa du lịch" từ đề tài nghiên cứu của Hà Nội

Mô hình "làng hoa du lịch" từ đề tài nghiên cứu của Hà Nội

LNV - Từ một làng hoa truyền thống của Thủ đô đang chứng kiến những bước chuyển mình mới nhờ đề tài “Nghiên cứu thiết kế và xây dựng mô hình làng hoa, cây cảnh gắn với du lịch tại Hà Nội”. Đây là đề tài mô hình “làng hoa du lịch” nông nghiệp hiện đại do Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Hoa, Cây cảnh thuộc Viện Nghiên cứu Rau quả chủ trì; PGS.TS. Đặng Văn Đông làm chủ nhiệm (triển khai giai đoạn 2023 -2025) đã mở ra cách tiếp cận mới để phát huy giá trị kinh tế, văn hóa và cảnh quan của các làng nghề hoa, cây cảnh ngoại thành Hà Nội.
Làng nghề Báo Đáp giữ lửa nghề đèn ông sao

Làng nghề Báo Đáp giữ lửa nghề đèn ông sao

LNV - Không khí đón Tết Trung thu đang rộn ràng khắp nơi, tại thôn Báo Đáp, phường Hồng Quang, tỉnh Ninh Bình, làng nghề làm đèn ông sao lớn nhất miền Bắc, người dân tất bật hoàn thành những chiếc đèn năm cánh rực rỡ sắc màu, phục vụ thiếu nhi vui hội trăng rằm.
Làng hoa Sa Đéc tất bật xuống giống vụ hoa Tết, lễ hội Festival Hoa

Làng hoa Sa Đéc tất bật xuống giống vụ hoa Tết, lễ hội Festival Hoa

LNV - Để chuẩn bị cho thị trường Tết 2026 và Festival hoa, kiểng Sa Đéc lần thứ II, nông dân làng hoa Sa Đéc (Đồng Tháp) đang tất bật xuống giống các loại hoa, trong đó có nhiều giống mới.
Đẩy mạnh bảo tồn và phát triển làng nghề Việt Nam trong giai đoạn mới

Đẩy mạnh bảo tồn và phát triển làng nghề Việt Nam trong giai đoạn mới

LNV - Ngày 25/9/2025, tại TP. Đà Nẵng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với UBND thành phố đã tổ chức thành công Hội nghị sơ kết 6 năm thực hiện Nghị định số 52/2018/NĐ-CP của Chính phủ về phát triển ngành nghề nông thôn và 3 năm thực hiện Quyết định số 801/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình bảo tồn và phát triển làng nghề Việt Nam giai đoạn 2021-2030. Đây là dịp để nhìn lại những kết quả đã đạt được, những khó khăn còn tồn tại và định hướng các giải pháp nhằm đưa làng nghề Việt Nam phát triển bền vững, hội nhập sâu rộng trong bối cảnh mới.
Chiếc thúng chai ngày ấy

Chiếc thúng chai ngày ấy

LNV - Trong tâm thức mỗi người, chiếc thúng chai đơn sơ chính là biểu tượng riêng của làng chài Cửa Bé quê tôi. Trong tâm thức mỗi người, chiếc thúng chai đơn sơ chính là biểu tượng riêng của làng chài Cửa Bé quê tôi.
Gia Lai: Câu chuyện về người phụ nữ giữ hồn thổ cẩm, thắp lửa du lịch cộng đồng ở Ia Ly

Gia Lai: Câu chuyện về người phụ nữ giữ hồn thổ cẩm, thắp lửa du lịch cộng đồng ở Ia Ly

Với những đóng góp tích cực trong việc vận động bà con gìn giữ nghề truyền thống, phát triển du lịch cộng đồng và xây dựng nông thôn mới, chị H’Uyên Niê đã trở thành gương điển hình tiên tiến của tỉnh Gia Lai. Chị vinh dự được chọn đại diện tham dự Đại hội thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI, mang theo câu chuyện về nghị lực, sáng tạo và khát vọng vươn lên của đồng bào Jrai.
Làng nghề duy nhất ở Việt Nam giữ hồn quỳ vàng bạc

Làng nghề duy nhất ở Việt Nam giữ hồn quỳ vàng bạc

LNV - Hơn 300 năm qua, làng Kiêu Kỵ (xã Gia Lâm, Hà Nội) vẫn bền bỉ giữ nghề dát quỳ vàng bạc độc nhất vô nhị ở Việt Nam. Từ đôi tay khéo léo của người thợ, những tấm quỳ mỏng như sương đã làm rạng danh vùng đất và góp phần lan tỏa tinh hoa văn hóa dân tộc.
Tò he truyền thống “gây sốt” phố Hàng Mã dịp Trung thu

Tò he truyền thống “gây sốt” phố Hàng Mã dịp Trung thu

LNV - Trung thu năm nay, không khí phố Hàng Mã (Hoàn Kiếm, Hà Nội) trở nên nhộn nhịp hơn bao giờ hết với đủ loại đồ chơi truyền thống. Nổi bật giữa các gian hàng là quầy tò he – món đồ chơi dân gian được nặn từ bột gạo, những con giống sặc sỡ thu hút đông đảo trẻ em và người lớn.
Từ kỹ nghệ cha ông đến khát vọng thế hệ trẻ ở làng mộc Phù Yên

Từ kỹ nghệ cha ông đến khát vọng thế hệ trẻ ở làng mộc Phù Yên

LNV - Âm thanh cưa, đục vang lên rộn ràng từ những nếp nhà ở thôn Phù Yên, xã Phú Nghĩa (huyện Chương Mỹ, Hà Nội) gợi nhớ về truyền thống trăm năm của một làng nghề gắn bó lâu đời với người dân xứ Đoài. Giữa nhịp sống đô thị hối hả, âm thanh ấy cũng là lời khẳng định sức sống bền bỉ của một làng mộc đang vươn mình đổi thay.
Người phụ nữ Khmer nâng tầm nghề đan đát truyền thống ở Sóc Trăng

Người phụ nữ Khmer nâng tầm nghề đan đát truyền thống ở Sóc Trăng

LNV - Từ đôi bàn tay khéo léo và niềm đam mê nghề truyền thống, chị Trương Thị Bạch Thuỷ đã biến làng nghề đan đát Khmer ở Châu Thành, Sóc Trăng thành Hợp tác xã Mây tre đan Thuỷ Tuyết – nơi sản xuất hàng trăm sản phẩm sáng tạo, vừa phục vụ đời sống, vừa xuất khẩu, đồng thời tạo việc làm ổn định cho người dân địa phương.
Làng nghề truyền thống trong dòng chảy công nghiệp văn hóa

Làng nghề truyền thống trong dòng chảy công nghiệp văn hóa

LNV - Làng nghề không chỉ là sinh kế mà còn là “căn tính văn hóa” của người Việt. Trong bối cảnh công nghiệp văn hóa phát triển mạnh mẽ, việc bảo tồn và đổi mới làng nghề trở thành chìa khóa để vừa giữ gìn bản sắc, vừa khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế.
Xem thêm
Mới nhất Đọc nhiều
Vỏ lon hóa lồng đèn sáng tạo độc đáo của thợ khóa Sài Gòn

Vỏ lon hóa lồng đèn sáng tạo độc đáo của thợ khóa Sài Gòn

LNV - Giữa phố phường Sài Gòn nhộn nhịp, ông Nguyễn Văn Tuấn người thợ sửa khóa ở phường Tân Định (TP HCM) đã sáng tạo nên lồng đèn Trung thu từ những vỏ lon bỏ đi. Từ vật liệu tưởng chừng vô giá trị, ông mang đến cho lễ hội trăng rằm một sắc màu rất riên
Ninh Bình bảo tồn và quảng bá làng nghề truyền thống gắn với du lịch

Ninh Bình bảo tồn và quảng bá làng nghề truyền thống gắn với du lịch

LNV - Ninh Bình không chỉ nổi tiếng với những danh thắng thiên nhiên hùng vĩ như Tràng An, Tam Cốc – Bích Động hay chùa Bái Đính, mà còn là vùng đất giàu truyền thống lịch sử và văn hóa với các làng nghề thủ công truyền thống, là yếu tố góp phần làm nên n
Diễn đàn OCOP vùng Đồng bằng sông Cửu Long 2025 kết nối, thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn bền vững

Diễn đàn OCOP vùng Đồng bằng sông Cửu Long 2025 kết nối, thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn bền vững

OVN - Diễn đàn OCOP vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) 2025 với chủ đề “Liên kết cùng phát triển - An Giang 2025” dự kiến có 226 gian hàng, không gian triển lãm sẽ giới thiệu sản phẩm OCOP tiêu biểu, đặc sản của tỉnh An Giang, các tỉnh ĐBSCL và nhiều đị
Đẩy mạnh quảng bá làng nghề gắn với du lịch

Đẩy mạnh quảng bá làng nghề gắn với du lịch

LNV - Sở Công Thương Hà Nội vừa ban hành kế hoạch tổ chức chuỗi triển lãm năm 2025, nhằm thúc đẩy phát triển sản phẩm OCOP và làng nghề gắn với du lịch. Mục tiêu nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp, cơ sở công nghiệp nông thôn, nghệ nhân,... trưng bày, giới thiệ
Thành lập Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú nghề thủ công mỹ nghệ

Thành lập Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú nghề thủ công mỹ nghệ

LNV - Hội đồng Nhà nước xét tặng danh hiệu Nghệ nhân nhân dân, Nghệ nhân ưu tú trong lĩnh vực nghề thủ công mỹ nghệ được thành lập theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Giao diện di động