Gạo nếp Khoái Đen được duy trì và phát triển thành loại nông sản đặc trưng của địa phương.

Gạo nếp Khoái Đen có đặc điểm bông to dài, chất lượng gạo thơm ngon, mềm, dẻo, vị đậm, có hương thơm đặc trưng. Giống lúa nếp này khi chín vỏ hạt ngả màu cau khô, hơi đen, khi xát ra hạt gạo tròn, trắng đục. Giống lúa nếp này khi chín nấu xôi, gói bánh chưng, nấu rượu. Đây là giống lúa dài ngày, ưa những chân ruộng trũng, nhiều nước, có thể chịu ngập. Trước đây, do chưa có sự đầu tư, hướng dẫn kỹ thuật, người dân gieo cấy manh mún, cấy lúa không tập trung nên khi đến thời điểm thu hoạch, thân cây cao dễ bị đổ do mưa bão, cộng thêm giống lúa chín muộn hơn so với lúa khác dễ bị sâu bệnh, năng suất không cao.

Năm 2021, Hội LHPN xã Hùng Xuyên xây dựng mô hình phụ nữ khởi nghiệp từ giống lúa nếp quý bản địa của địa phương, tuyên truyền hội viên phụ nữ tham gia và hỗ trợ toàn bộ lúa giống để trồng mẫu gần 1ha lúa nếp Khoái Đen. Sau 2 năm, tổng diện tích gieo cấy lúa đạt 12ha với 76 hội viên phụ nữ tham gia. Nhờ áp dụng nhiều phương pháp chăm sóc mới, giống lúa nếp Khoái Đen sinh trưởng phát triển tốt, chịu thâm canh, cây cao từ 1,5 - 1,7m, khả năng đẻ nhánh trung bình, trỗ bông trong điều kiện ánh sáng ngày ngắn, có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, thời gian sinh trưởng 140 ngày, số hạt trên bông gần 180 hạt, năng suất đạt 1,8 tạ/sào.

Về quy trình trồng và chăm sóc lúa, HTX bưởi và dịch vụ tổng hợp Hùng Xuyên canh tác theo hướng hữu cơ, thân thiện với môi trường, áp dụng các công nghệ khoa học phù hợp để hạn chế được sâu bệnh và cho ra sản phẩm chất lượng cao, năng suất tốt. Thời gian gieo trồng thường được bắt đầu từ tháng 5 và cho thu hoạch từ cuối tháng 10. Hiện nay, gạo nếp Khoái đen trên thị trường có giá bán khoảng từ 45.000 đồng - 50.000 đồng/kg. HTX bưởi và dịch vụ tổng hợp Hùng Xuyên là đầu mối thu mua sơ chế, bao tiêu, tiêu thụ sản phẩm cho các thành viên và người dân trong xã.

Gạo nếp Khoái Đen mang hương vị, đặc điểm nổi bật để thu hút khách hàng lựa chọn. (Ảnh minh họa)

Năm 2023, sản phẩm gạo nếp Khoái Đen của Hợp tác xã (HTX) bưởi và dịch vụ tổng hợp Hùng Xuyên đã được công nhận đạt tiêu chuẩn OCOP hạng 3 sao, đây là điều kiện thuận lợi giúp sản phẩm dễ dàng tiếp cận với người tiêu dùng và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm.

Nếp Khoái đen sẽ là sản phẩm bản địa mang lại thu nhập cao cho hội viên, phụ nữ, góp phần tích cực phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới, không ngừng nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho hội viên phụ nữ trên địa bàn huyện Đoan Hùng nói chung và xã Hùng Xuyên nói riêng. Để tiếp tục phát triển sản phẩm đặc sản của địa phương, xây dựng thương hiệu gạo nếp Khoái đen, HTX dự kiến mở rộng diện tích trồng lúa nếp Khoái đen lên khoảng 10ha; đồng thời chủ động tìm kiếm, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm cho bà con. Với mong muốn mang lại nguồn thu nhập ổn định, nâng cao đời sống cho các thành viên HTX, người dân nơi đây./.