Nghề chế tác mỹ nghệ từ than đá vùng đất mỏ
Những hòn than vô tri, vô giác qua sự gọt giũa của người thợ dần thành hình những tác phẩm nghệ thuật có hồn, có sức sống.
Than đá làm nguyên liệu chế tác ra những tác phẩm nghệ thuật phải là phôi than mỹ nghệ hóa thạch, đạt các yêu cầu về chất lượng, như than đen đặc, trên bề mặt không có những đường vân, mạch đứt gãy xuyên ngang dọc, có tuổi cao, rắn chắc; Thường là loại than bóng hoặc than chì, hiện chỉ có loại than lấy từ mỏ Cao Sơn mới có thể đáp ứng được yêu cầu này... Than không được pha tạp chất, xít, ảnh hưởng mỹ quan, chất lượng sản phẩm.
Anh Nguyễn Tiến Quyết, chủ nhân Xưởng chế tác than đá mỹ nghệ Quyết Bình (phường Hồng Hà, TP Hạ Long) là đời thứ 3 trong gia đình duy trì nghề chế tác than đá. Đến nay, anh Quyết có thâm niên gần 20 năm theo nghề điêu khắc trên than đá. Được thừa hưởng nghề gia truyền, có chuyên môn về hội họa, khi du lịch Quảng Ninh bắt đầu phát triển, anh chế tác than đá thành các sản phẩm mỹ nghệ dành cho du khách. Anh Quyết, chia sẻ: "Bên cạnh kỹ thuật truyền thống, tôi có những sáng tạo riêng, nâng tầm kỹ thuật khắc nổi, mài, nhằm tạo chiều sâu cho tác phẩm. Đến thời điểm hiện tại, tôi đã chế tác được hơn 100 mẫu, trong đó có mẫu tranh than đá về Vịnh Hạ Long, hòn Trống Mái, sư tử, thuyền buồm…, rất được du khách trong và ngoài nước ưa chuộng".
Để làm ra một sản phẩm than đá trải qua nhiều công đoạn phức tạp. Đầu tiên là thửa phôi, các nghệ nhân lựa chọn phôi than nguyên khối phù hợp với tác phẩm định tạc, điêu khắc, rồi cưa theo định hình sản phẩm. Bước thứ hai là vệ sinh, rửa phôi than sạch sẽ bằng nước để lộ nguyên thổ than.
Mỗi tác phẩm điêu khắc than thể hiện sự kết tinh của sự sáng tạo, bàn tay khéo léo và sự say mê với nghề. Trong đó, khâu khó nhất của nghề điêu khắc than là căn chỉnh tạo hình trên bề mặt than, khắc tạc các chi tiết nhỏ, các đường khắc vẽ cong tạo sự mềm mại cho sản phẩm. Tất cả đều phải dùng loại dao khắc, vẽ riêng biệt. Các sản phẩm lưu niệm tùy theo kích cỡ và mức độ phức tạp có thể mất vài ngày đến hàng tháng để hoàn thiện. Các khâu khắc và vẽ đều thực hiện thủ công. Chính sự cần mẫn, tỉ mỉ của nghệ nhân đã tạo ra vẻ đẹp, sự hấp dẫn cho các sản phẩm mỹ nghệ than đá.
Tỉnh Quảng Ninh đã và đang tiếp tục quan tâm tạo điều kiện để nghề thủ công mỹ nghệ than đá ngày càng phát triển nhằm xây dựng thành những dãy phố, những làng nghề chuyên sản xuất kinh doanh mặt hàng này, vừa trở thành những địa chỉ tham quan du lịch hấp dẫn vừa góp phần bảo tồn và phát huy truyền thống bản sắc văn hoá vùng công nghiệp mỏ, đồng thời tạo thêm mặt hàng xuất khẩu có giá trị cao.
Bài, ảnh: Nhã Lam
Tin liên quan
Tin mới hơn

Những thông điệp nghĩa tình trên chiếu cói làng Vũ Hạ
15:04 | 15/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Hà Nội: Đưa sản phẩm làng nghề đến gần hơn với thế giới
15:03 | 15/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Trăn trở nghề hấp cá ở xã Cửa Việt
10:42 | 15/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đặc sản Hà Nội - Bánh gai làng Giá
10:11 | 14/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bánh tráng làng Tày Đam Rông Hướng đến phát triển bền vững nhờ nhãn hiệu chứng nhận
11:56 | 11/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghệ nhân Đỗ Phi Thường với đôi bàn tay vàng
11:56 | 11/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Nghề dệt lụa làng Đốc Tín vang bóng một thời
11:55 | 11/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Hà Nội: Tôn vinh làng nghề Việt qua Festival Bảo tồn và Phát triển làng nghề quốc tế năm 2025
13:58 | 09/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nhịp thở mới từ làng hoa giấy Thanh Tiên
09:47 | 09/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn quê qua từng mối đan
14:36 | 08/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Cổng làng trong lòng phố
08:55 | 08/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn văn hóa làng nghề thêu thổ cẩm Lan Rừng
09:18 | 07/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Thắp lại lửa nghề làng gốm trăm năm tuổi ở miền sông nước
09:18 | 07/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Thuỷ Xuân - Thơm mãi một làng nghề
09:18 | 07/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làn gió mới cho vùng chè Thái Nguyên
11:01 | 04/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Chuẩn bị cho Festival Quốc tế 2025: Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống
12:15 | 03/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

"Gieo mầm số" cho đất nghề Phú Xuyên
09:31 | 03/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gìn giữ và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Hrê ở huyện Ba Tơ
14:07 | 02/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Mùa sen ở hồ Tây
11:48 | 02/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề Đúc Đồng Đại Bái: Tinh Hoa Văn Hóa Bắc Ninh
14:01 | 01/07/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đưa sản phẩm làng nghề lên sách, tăng cơ hội xuất khẩu
10:30 | 30/06/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Những thông điệp nghĩa tình trên chiếu cói làng Vũ Hạ
15:04 Làng nghề, nghệ nhân

Cà Mau có 2 sản phẩm muối đạt OCOP 5 sao cấp quốc gia
15:04 OCOP

HTX năng động - động lực then chốt trong xây dựng nông thôn mới ở Tây Ninh
15:04 Nông thôn mới

Phát triển OCOP: 3 thay đổi lớn
15:03 Tin tức

Chương trình mục tiêu quốc gia tạo chuyển biến mạnh trong giáo dục vùng cao
15:03 Nông thôn mới