Chuyện người "thắp lửa" Làng nghề gốm đỏ Vĩnh Long
Nghe danh tiếng căn nhà gốm đỏ của Vĩnh Long từ lâu và đã đích thị đến khám phá căn nhà gốm đỏ này nhưng chưa có dịp gặp được chủ nhân căn nhà. Có dịp đến căn nhà gốm nằm cặp dòng sông Long Hồ thơ mộng, phường 5, thành phố Vĩnh Long, sẽ được nghe câu chuyện làng nghề gốm đỏ Vĩnh Long.
Thuở nhỏ, ông Tư Buôi gắn liền với mảnh ruộng, miếng vườn như vậy, lớn lên mưu sinh khởi nghiệp bằng nghề kinh doanh vật liệu xây dựng nhưng duyên nợ nhiều hơn là nghề gốm đất sét. Vĩnh Long không chỉ có cây lành, trái ngọt mà hàng trăm năm nay nổi tiếng là làng nghề truyền thống gốm đỏ, được mệnh danh là “Vương quốc gốm đỏ”.
Nghề sản xuất gạch, ngói xuất hiện tại Vĩnh Long vào đầu thế kỷ XIX, ở khu vực Nam sông Cổ Chiên. Đến những năm giữa thế kỷ XX, toàn tỉnh có 39 lò hoạt động sản xuất gạch ngói nung, lao động làm gạch ngói. Đến những năm đầu thế kỷ XXI, số lượng lò gạch tăng mạnh lên 2.284 miệng lò. Còn nghề gốm mỹ nghệ ra đời từ năm 1983 và phát triển mạnh từ năm 1997. Gốm mỹ nghệ Vĩnh Long có hàng ngàn mẫu mã khác nhau, đã có mặt nhiều châu lục và nhiều nước trên thế giới như châu Âu, Mỹ, Úc, Hàn Quốc, Nhật Bản… Thời hoàng kim,Vĩnh Long đạt sản lượng sản xuất gần 50 triệu sản phẩm/năm, trở thành thương hiệu nổi tiếng “Gốm đỏ Vĩnh Long”. Vĩnh Long đã công nhận 7 làng nghề sản xuất gạch ngói gốm mỹ nghệ, trong đó huyện Mang Thít có 6 làng nghề. Giá trị sản lượng của ngành nghề sản xuất gạch ngói chiếm 37,19% tổng giá trị sản lượng ngành nghề nông thôn và chiếm 56,88% giá trị sản lượng nhóm ngành sản xuất vật liệu xây dựng của tỉnh Vĩnh Long.
Nhưng đến những năm 2008-2010, cuộc khủng hoảng tài chính thế giới, kinh tế châu Âu gặp nhiều khó khăn, các nhà nhập khẩu gốm mỹ nghệ châu Âu không còn “ăn” hàng nữa, kéo theo nghề gốm mỹ nghệ Vĩnh Long lao đao. Nhiều ông chủ gạch gốm không thu hồi được nợ, sản xuất ngưng trệ, nghề gạch gốm Vĩnh Long tuột dốc không phanh. Thời hưng thịnh, Vĩnh Long có hàng ngàn lò gạch, ngói, gốm, thu hút hàng chục ngàn lao động. Vậy mà đến thời điểm khủng hoảng có đến cả ngàn lò gạch, gốm đóng cửa, cả chủ và người làm công phải đi làm thuê, làm mướn, buôn gánh, bán bưng kiếm sống qua ngày…
Mặc dù sóng gió ập đến làm “tắt lửa” lò gốm, nghề gạch gốm Vĩnh Long ngày mai một nhưng ông Tư Buôi vẫn nặng lòng đeo đuổi bám nghề với niềm hy vọng “lửa sẽ thắp lên”. Nhìn căn nhà gốm đỏ theo kiến trúc truyền thống, khang trang mà đã dày công chế tác tự chính mình tạo nên, ông Tư Buôi, trầm ngâm: “Làm xuất khẩu không được thì mình chuyển sang làm nội địa. Tôi quyết định chuyển sang làm gốm xây dựng. Xây dựng căn nhà gốm đỏ này là tôi muốn giữ hồn cho đất Vĩnh Long. Đất sét Vĩnh Long đã làm nên nghề gốm đỏ nổi tiếng, nhiều nước trên thế giới biết đến. Bây giờ, không lẽ nào để cho nghề gốm đã trăm năm lụi tàn. Vì vậy, tôi quyết định lấy thạch cao làm khuôn đổ đất sét để nung thành cột, thành kèo, thành ngói để làm nhà. Đó là cách mình giữ hồn cho đất Vĩnh Long…”.
Ông Tư Buôi giới thiệu cột nhà được làm bằng gốm đỏ Vĩnh Long
Ông Tư Buôi nghĩ là làm ngay, giữa năm 2019, bắt tay khởi công xây dựng căn nhà gốm đỏ có diện tích 300m2. Ngày đó, không ít người e ngại sẽ không thành, vì trước đến giờ ở làng nghề gốm trăm năm này không có ai xây dựng nhà bằng gốm. Tận dụng lò gốm có sẵn, ông Tư Buôi sử dụng thạch cao làm khuôn đổ đất sét rồi nung thành khuôn cột, kèo, lục bình… Bên trong cột nhà gốm vẫn là bê tông cốt thép, còn bên ngoài là gốm (gốm dùng làm coffa để đổ cột bê tông và giữ lại làm vỏ cột). Chỉ vài tháng sau, hoàn thành căn nhà gốm đỏ “độc nhất vô nhị” thu hút không ít người đến xem, khen ngợi, vừa đẹp, khang trang, vừa lạ mắt. “Nhiều du khách đến tham quan căn nhà gốm đỏ của tôi rất thích. Có người hỏi đặt hàng xây dựng nhà gốm đỏ giống như tôi. Bây giờ, công việc còn bề bộn, tôi còn đang lo xây dựng các căn nhà gốm, homestay, khu du lịch sinh thái nên chưa dám nhận. Khi nào các công trình xây dựng xong, tôi sẽ nhận xây dựng nhà gốm cho khách. Đó cũng là cách mình giữ hồn cho gốm đỏ Vĩnh Long”, ông Tư Buôi, chia sẻ.
Trong lúc nhiều lò gốm mỹ nghệ ở làng nghề gạch gốm truyền thống trăm năm của Vĩnh Long đã “tắt lửa” từ lâu nhưng các lò gốm tại ấp Cái Kè, xã Mỹ Phước, huyện Mang Thít, bên dòng sông Cổ Chiên, của ông Tư Buôi, “lửa” vẫn thắp lên, để sản xuất khoảng 20 loại sản phẩm gốm xây dựng như: cột, kèo, lục bình, gạch ống, gạch thẻ, ngói… dùng làm vật liệu xây dựng nhà gốm. Ông Tư Buôi đã xây dựng được 2 căn nhà gốm đỏ cho “đại gia” ở tỉnh Trà Vinh và cung cấp nhiều cột, kèo bằng gốm cho các biệt thự sang trọng ở các tỉnh, thành Đồng bằng sông Cửu Long…
Ông Tư Buôi cho biết trong lúc tình hình dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp nên dừng tiếp khách du lịch đến tham quan nhà gốm đỏ, tập trung đầu tư xây dựng khu du lịch (resort, nhà hàng, vui chơi giải trí) tại phường 5, thành phố Vĩnh Long, khu du lịch sinh thái 10 ha tại cồn Đồng Phú, huyện Long Hồ. Tất cả các căn nhà ở những nơi đây đều được xây dựng bằng gốm đỏ Vĩnh Long, để mang thông điệp làng nghề truyền thống gốm đỏ trăm năm nổi tiếng của miệt vườn sông nước Cửu Long giới thiệu đến du khách gần xa.
Bài, ảnh: Bình Nguyên
Tin liên quan
Tin mới hơn

Bánh gio - món ăn truyền thống của người Tày
10:21 | 03/09/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nâng tầm đặc sản quê hương
10:00 | 29/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Lưu giữ giá trị văn hóa làng nghề mộc Chợ Thủ
09:16 | 29/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bình Giọt Ngọc gốm Chu Đậu – Quà tặng đặc biệt của Hà Nội dịp Quốc khánh 2/9
14:47 | 28/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng Từ Vân tất bật may, thêu cờ Tổ quốc
15:36 | 27/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nét đẹp làng nghề truyền thống ở Quảng Bình
15:35 | 27/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác

Bắc Ninh: Về Đồng Cống nghe đất chuyển mình
11:18 | 26/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nỗi lo ở làng nghề gỗ truyền thống Đồng Kỵ
11:18 | 26/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gìn giữ, phát triển làng nghề truyền thống: Tiềm năng nhưng đầy thách thức
11:17 | 26/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Ninh Bình: Hiến đất mở đường - Khi tinh thần cộng đồng tạo nên kỳ tích
14:55 | 21/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Giữ hồn nghề, mở lối mới cho làng nghề Phú Thọ
14:54 | 21/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Cao Bằng: Làng nghề truyền thống vươn mình nhờ sức mạnh kinh tế tập thể
10:32 | 21/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Nghề trồng dâu nuôi tằm – Hướng phát triển bền vững ở xã Đak Lua, Đồng Nai
09:09 | 21/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề gửi hồn dân tộc đi khắp muôn phương
10:50 | 20/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề lưỡi câu Mỹ Hòa vào mùa
09:40 | 20/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Xã Bát Tràng phát huy giá trị làng nghề truyền thống gắn với phát triển du lịch
11:28 | 19/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Làng nghề Ninh Bình đứng trước cơ hội bứt phá
10:39 | 19/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Bánh cuốn Thanh Trì – Niềm tự hào mới của văn hóa ẩm thực Hà Nội
10:27 | 19/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Gìn giữ nghề mây tre đan truyền thống
09:24 | 15/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Đưa làng nghề hội nhập thế giới
09:24 | 15/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Tinh hoa nghề gốm - Khúc hát từ đất, lửa và lòng người
09:23 | 15/08/2025 Làng nghề, nghệ nhân

Thông điệp về khát vọng hùng cường từ đại lễ 80 năm Quốc khánh
10:22 Tin tức

Bánh gio - món ăn truyền thống của người Tày
10:21 Làng nghề, nghệ nhân

Đồng Tháp livestream bán sản phẩm OCOP và kết nối thị trường tiêu thụ
09:55 OCOP

Pháo hoa rực sáng bầu trời Hà Nội mừng Quốc khánh 2-9
09:42 Văn hóa - Xã hội

Hoành tráng, hào hùng trong ngày lịch sử
09:39 Tin tức