Chùa Tây Phương - Ngôi chùa cổ lâu đời của xứ Đoài
Chùa Tây Phương nổi tiếng không chỉ ở sự cổ kính qua truyền thuyết và lịch sử, mà còn nổi tiếng ở bộ tượng thờ bằng gỗ sơn son thếp vàng, có thể coi là Phật điện đông đúc nhất trong các ngôi chùa ở Việt Nam có giá trị tiêu biểu, xuất sắc về tượng gỗ, được công nhận là Bảo vật Quốc gia năm 2013. Chùa Tây Phương hiện nay là một quần thể các đơn nguyên, bao gồm các hạng mục: Tam quan hạ, Tam quan thượng, Miếu Sơn Thần, Tiền đường, Trung đường, Thượng điện, Nhà tổ, Nhà Mẫu và Nhà khách.
Chùa Tây Phương
Từ Tam quan hạ phái đi lên 247 bậc đá ong mới đến Tam quan Thượng. Miếu Sơn Thần nằm ở bên trái chùa, tách biệt với khu chùa chính. Đây là đơn nguyên vừa đóng vai trò là nơi thờ thần núi, vừa là nhà thờ Đức Ông, có diện tích khiêm tốn với kiến trúc gỗ lợp ngói truyền thống. Chùa Chính là hạng mục chủ yếu của toàn bộ phúc hợp Tây Phương. Chùa nằm trên đỉnh núi Câu Lâu, có kết cấu kiến trúc chữ công (I), bao gồm các tòa Tiền đường, Trung đường và Thượng điện. Cả ba đều có kết cấu kiến trúc khung gỗ kiểu chồng diêm, hai tầng tám mái. Tiền đường và Thượng điện 5 gian, 2 chái với 6 bộ vì nóc, còn Trung đường được thu ngắn chiều ngang, chỉ còn 3 gian 2 chái, 4 bộ vì kèo, nhưng lại có mái thượng điện cao vượt hẳn lên.
Phần cổ diêm ở Tiền đường và Thượng điện có kích thước giống nhau và có chiều cao 1m, còn ở Trung đường có kích thước lớn hơn, cao 1,40m. Do Cổ diêm cao hơn như thế, nên tuy mái của cả 3 tòa đều cao bằng nhau, nhưng mái trên của tòa giữa lại trội vượt hẳn lên, theo đó, nhìn tổng thể chùa, chúng ta thấy Trung đường cao hơn hẳn. Mặt trước tòa Tiền đường bưng cửa gỗ bức bàn ở 3 gian giữa, hai bên xây gạch chỉ không trát vôi vữa, là ngôn ngữ của mặt tường ngoài, tiêu biểu cho cả ba đơn nguyên.
Nhà Tổ - nhà Mẫu làm theo kiểu 3 gian hai dĩ, kết cấu theo kiểu chữ “Nhị”(=). Phía bên ngoài thờ Tổ, phía bên trong thờ Mẫu. Các vì chính của nhà Tổ được liên kết theo kiểu “vì kèo giá chiêng”. Trên bộ vì nóc và cốn, lại không theo kết cấu “vì kéo giá chiêng” mà thay bằng kết cấu “chồng rường”.
Nhà khách là hạng mục nằm ở sườn phải của Chùa Chính. Hạng mục này mới được phục dựng lại trong những năm gần đây, nhưng vẫn tuân thủ kiến trúc truyền thống và đồng điệu với phong cách kiến trúc của toàn bộ các đơn nguyên Tây Phương. Nhà khách gồm 7 gian, kết cấu theo kiểu tường hồi bít đốc, mái lợp ngói ri, hai hồi dải thoải dần theo hình tay ngai. Các bộ vì kèo theo kiểu kèo kẻ, bào trơn đóng bén. Các vì bên trong được làm theo kiểu “giá chiêng kẻ ngồi”. Hai bộ vì kèo làm theo lối ván mê đố lụa với lối hoa văn giản lược.
Lễ hội Chùa Tây Phương
Điểm nhấn của Tây Phương đối với du khách là hệ thống tượng pháp, với những kiệt tác hiếm có trong nghệ thuật điêu khắc tôn giáo. Tổng cộng trong chùa có khoảng 72 pho tượng gỗ theo kiểu tượng tròn được đánh giá vào loại bậc nhất về nghệ thuật tạc tượng cổ nước ta. Các tượng được tạc bằng gỗ mít sơn son thếp vàng. Tiêu biểu là các pho Tuyết Sơn, Thập bát vị La Hán, Bát Bộ kim cương, có niên đại thế kỷ 18. Ngoài ra còn có nhiều pho tượng nổi tiếng khác, thuộc thế kỷ 19, cũng vô cùng ấn tượng.
Chùa Tây Phương là một công trình kiến trúc độc đáo vào hạng nhất trong các ngôi chùa ở Việt Nam. Với sự kết hợp giữa phong cách kiến trúc truyền thống và không gian sinh cảnh tự nhiên, do đó giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật của nó cùng với bộ tượng Phật trong chùa xứng đáng để Tây Phương là “đệ nhất cổ tự”. Chính vì lẽ đó, năm 2014, Chính phủ đã công nhận ngôi chùa này là Di tích Quốc gia đặc biệt về giá trị kiến trúc nghệ thuật.
Lễ hội chùa Tây Phương vào ngày 6 tháng 3 Âm lịch hàng năm, nhưng được diễn ra nhiều ngày trước đó với những sinh hoạt văn hóa mang đậm chất xứ Đoài, đó là kéo co, đánh cờ, vật, chọi gà, rối nước, hát xứ Đoài… cùng với nghi thức cúng Phật trang nghiêm như lễ mộc dục, chạy đàn, tụng kinh, kế hạnh… đã tạo nên một không khí, không chỉ quy mô hội làng mà còn mở rộng ra vùng và liên vùng.
Bài, ảnh: Hà My
Tin liên quan
Tin mới hơn
Bắc Ninh : Khánh thành Nhà trưng bày tranh dân gian Đông Hồ tư nhân đầu tiên
15:33 | 17/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Ấn tượng mùa thu hoạch nông sản tại Bangladesh
15:03 | 17/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Bình Định phát động cuộc thi Đại sứ Văn hóa đọc năm 2024 lần thứ 3
23:02 | 16/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Tháng ba - Mùa cúng đất quê tôi
22:41 | 16/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Tạp chí Làng nghề Việt Nam trải nghiệm Về miền đất Phật
13:50 | 11/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Về Hội An ăn bánh "Phu thê"
15:26 | 09/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Tin khác
Độc đáo "Lễ quét làng" của người Xá Phó
11:56 | 09/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Huyện Ba Vì (Hà Nội): Làng văn hoá Hát Giang phát triển và đổi mới
11:16 | 09/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Tổng kết trao giải các cuộc thi trong dịp kỷ niệm 10 năm thành lập quận Bắc Từ Liêm
09:40 | 04/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Ba Chẽ: Giữ gìn và bảo tồn trang phục truyền thống dân tộc
14:15 | 03/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Hoa ban nét đẹp tinh khôi của núi rừng Tây Bắc
09:33 | 02/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Xã Dương Xá tổ chức Lễ đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhì và khai mạc Lễ hội truyền thống Đền - Chùa Bà Tấm 2024
14:11 | 29/03/2024 Văn hóa - Xã hội
Công viên bờ sông Sài Gòn ra mắt sân khấu ngoài trời
11:00 | 24/03/2024 Văn hóa - Xã hội
Huyện Ba Vì (Hà Nội): Tản Lĩnh ra mắt Chi Hội Luật gia
13:59 | 22/03/2024 Văn hóa - Xã hội
Lễ hội truyền thống Nữ tướng Lê Chân - Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
14:00 | 18/03/2024 Văn hóa - Xã hội
Du lịch Hà Nội chào 2024 - Kỳ vọng điểm đến an toàn, văn minh
10:37 | 15/03/2024 Văn hóa - Xã hội
Hội luật gia Hà Nội - Triển khai công tác thi đua năm 2024
10:32 | 15/03/2024 Văn hóa - Xã hội
Phát triển du lịch Trà Ôn gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, làng nghề
10:31 | 14/03/2024 Văn hóa - Xã hội
Trong xanh những mảnh "gương làng"
12:22 | 05/03/2024 Văn hóa - Xã hội
Ấn Rồng dát vàng độc đáo của làng nghề Bát Tràng
09:27 | 04/03/2024 Văn hóa - Xã hội
Triển lãm ảnh "Mẹ yêu con"
08:00 | 02/03/2024 Văn hóa - Xã hội
Dặt dìu lễ hội Khèn Mông lần thứ IX tại huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang
15:55 Tin tức
Bắc Ninh : Khánh thành Nhà trưng bày tranh dân gian Đông Hồ tư nhân đầu tiên
15:33 Văn hóa - Xã hội
Đoàn viên thanh niên tích cực làm sạch bờ biển Thạch Hà
15:06 Sức khỏe - Đời sống
Ấn tượng mùa thu hoạch nông sản tại Bangladesh
15:03 Văn hóa - Xã hội
Đặc sản miền quê trở thành những sản phẩm OCOP chất lượng
15:03 OCOP