Sức sống mới của làng mộc 300 năm tuổi
Tương truyền, từ thế kỷ 17 đến thế kỷ 19, nghề chạm khắc gỗ ở Đông Giao đã vang danh khắp đất Bắc Kỳ và Trung Kỳ. Theo thần tích của làng, vào thời Lê Cảnh Hưng (1740 - 1786), cụ Vũ Xuân Ngôn, một nghệ nhân Đông Giao thành danh đã được nhà Nguyễn mời vào kinh đô để tham gia xây dựng cung điện. Ngoài ra, rất nhiều công trình kiến trúc nổi tiếng ở nước ta có in dấu đôi bàn tay tài hoa của người thợ Đông Giao.
Đặc trưng của kỹ thuật chạm khắc làng nghề Đông Giao là chạm khắc theo dáng gỗ tự nhiên. Bằng đôi mắt tinh anh của người làm nghề, nghệ nhân có thể nhìn ra cái hồn riêng ẩn dưới những khúc gỗ xù xì, thô ráp, để rồi tạo hình, đục đẽo và biến chúng thành các tác phẩm nghệ thuật thực sự.
Nghệ nhân ưu tú Vũ Xuân Thép.
Ở Đông Giao, các mặt hàng truyền thống nổi tiếng nhất là sập gụ, tủ chè, tranh, tượng,...được lấy cảm hứng từ thế giới tự nhiên và các tích truyện dân gian lưu truyền. Nhờ vậy, mỗi tác phẩm đều thấm đẫm giá trị lịch sử và bản sắc văn hóa vùng miền.
Miệt mài truyền dạy nghề
Nghề chạm khắc gỗ chứa đựng hàm lượng kiến thức mỹ thuật và trình độ kỹ thuật cao, một người bình thường phải mất nhiều năm tháng kiên trì theo đuổi mới có thể học được. May mắn là người Đông Giao đã sớm chú trọng công tác đào tạo nghề, nhờ vậy trải qua nhiều thế hệ truyền nối, những lớp thợ cũ mới đã cùng nhau gìn giữ cho nghề không bị thất truyền.
Với 40 năm thực hành nghề chạm khắc gỗ, nghệ nhân ưu tú Vũ Xuân Thép hiện là một trong những người nắm giữ kỹ thuật chạm khắc bậc thầy của làng Đông Giao. Anh còn được biết đến là người có công đào tạo nghề cho hơn 100 học trò, có người đã trở thành nghệ nhân.
Đến Đông Giao hôm nay, dễ thấy các cửa hàng kinh doanh đồ gỗ mỹ nghệ, xưởng chạm khắc gỗ chạy dài theo đường vào thôn. Ngay cả những người phụ nữ ở Đông Giao xưa chỉ phụ việc cho thợ thì nay đã chủ động cầm đục cầm cưa mà tạo tác nên các tác phẩm hoàn thiện của riêng mình.
Thích nghi và sáng tạo
Nghệ nhân ưu tú Vũ Xuân Thép chia sẻ:”Thị trường mới với lực lượng khách hàng trẻ giàu tri thức đòi hỏi tính thẩm mỹ, hàm lượng văn hóa, mỹ thuật cao, sản phẩm của chúng tôi theo đó cũng phải cải tiến mẫu mã, chất lượng cho phù hợp.”
Những họa tiết được lấy cảm hứng từ thiên nhiên của sản phẩm mộc Đông Giao.
Với sự nhạy bén trước thị trường, những người thợ chạm khắc Đông Giao đã không ngừng sáng tạo mẫu mã mới và nâng cao chất lượng của sản phẩm. Từ chỉ sản xuất đồ gia dụng và đồ thờ cúng, nay người thợ cung cấp cả những sản phẩm mỹ nghệ cao cấp xuất khẩu, nhằm phục vụ các thị trường như Trung Quốc, Nhật Bản.
Trước bài toán về sự cạnh tranh giá thành sản phẩm, nhiều máy móc đã được đưa vào sản xuất theo dây chuyền, thúc đẩy quá trình chế tác nhanh hơn. Theo anh Vũ Văn Dương, một thợ chạm khắc ở Đông Giao, máy móc vừa giúp giá thành cạnh tranh, lại cho năng suất cao hơn gấp hàng chục lần. Trung bình một tháng, bốn thợ phối hợp đảm nhiệm các công đoạn hoàn toàn thủ công có thể sản xuất được khoảng 20-30 chiếc ghế, trong khi đó nếu sử dụng máy móc sẽ đạt tới 300-400 chiếc. Năng suất làm việc phải đạt tới mức này mới có thể phục vụ tốt nhu cầu của thị trường nội địa là các nhà hàng, khách sạn, khu chung cư.
Bên cạnh đó, các cơ sở mộc không ngừng thay đổi cách làm, áp dụng thành tựu công nghệ chạm khắc gỗ hiện đại, đầu tư hệ thống máy điêu khắc 3D CNC để làm ra sản phẩm cao cấp có giá trị đến hàng chục, hàng trăm triệu đồng.
Nghề chạm khắc đã làm thay đổi bộ mặt kinh tế ở làng Đông Giao. Số hộ theo nghề của làng ngày càng nhiều, lên tới hơn 90% hộ. Đây là nguồn động lực to lớn giúp các nghệ nhân và thợ lành nghề của làng tiếp tục gìn giữ và cải tiến trong lao động.
Bài và ảnh: Hồng Minh
Tin liên quan
Tin mới hơn
Làng nghề miến dong Côn Minh: Giữ gìn và phát huy thương hiệu
09:32 | 29/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Về An Giang thăm làng nghề tranh vẽ kiếng
09:29 | 29/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Long An: Bình Hòa Bắc đón nhận danh hiệu xã đạt chuẩn nông thôn mới năm 2023
14:48 | 28/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Công nhận nghề đan võng ngô đồng Cù Lao Chàm là Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia
14:50 | 27/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề đan võng ngô đồng
14:46 | 27/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bảo tồn nghề in mộc bản hàng trăm năm tuổi
10:26 | 27/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Long An: Mai vàng Tân Tây - khởi sắc làng nghề
10:25 | 27/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Chuyện giữ nghề nơi “xứ mây” Phú Vinh
08:40 | 26/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề dệt thổ cẩm của Người Pà Thẻn ở Tuyên Quang
08:05 | 26/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng làm heo đất ở Lái Thiêu
12:09 | 25/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bảo tồn và phát triển làng nghề - nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống gắn với du lịch, góp phần phát triển kinh tế xã hội Thành phố Hải Phòng
15:20 | 22/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề mây tre đan Tăng Tiến ngày càng phát triển
10:13 | 22/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghêu Trà Vinh - Cơ hội để phát triển
10:13 | 22/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Vễ Vĩnh Châu ghé thăm làng nghề bánh phồng tôm 70 năm tuổi
09:30 | 21/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Kỳ quan di sản “ Làng nghề - Một thoáng Việt Nam”
09:30 | 21/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề Bàu Đá: giữ lửa “ đệ nhất danh tửu”
09:27 | 21/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề dệt đũi ở Nam Cao
09:25 | 21/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tinh hoa trong từng đường kim, mũi chỉ
09:57 | 20/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nhiều di sản văn hóa, nghề thủ công truyền thống được ghi danh
09:56 | 20/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Thuận: Phát huy tiềm năng ngành nghề nông thôn
10:26 | 18/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề áo dài Trạch Xá nghìn năm tuổi
10:24 | 18/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hội nghị quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ năm 2024
14:08 Tin tức
Chợ Mới đánh giá, phân hạng 6 sản phẩm OCOP huyện Chợ Mới
10:30 OCOP
Làng nghề miến dong Côn Minh: Giữ gìn và phát huy thương hiệu
09:32 Làng nghề, nghệ nhân
Về An Giang thăm làng nghề tranh vẽ kiếng
09:29 Làng nghề, nghệ nhân
Long An: Bình Hòa Bắc đón nhận danh hiệu xã đạt chuẩn nông thôn mới năm 2023
14:48 Làng nghề, nghệ nhân