Thứ hai, 26-04-2021 | 14:18GMT+7
Quảng Ngãi: Thăng trầm nghề muối Sa Huỳnh
LNV - Đồng muối Sa Huỳnh nổi tiếng là vựa muối lớn và quan trọng ở miền Trung, thuộc xã Phổ Thạnh, huyện Đức Phổ, (tỉnh Quảng Ngãi). Từ tháng 3 đến tháng 8 dương lịch hàng năm, bà con diêm dân nơi đây tất bật trên đồng làm nên hạt muối Sa Huỳnh chất lượng. Từ thế kỉ 19, cánh đồng muối Sa Huỳnh đã hình thành và được người dân duy trì nghề truyền thống này suốt hơn 100 năm qua.
Trước đây nghề làm muối ở Sa Huỳnh có nhiều thăng trầm với nhiều lý do khác nhau. Nên có một dạo làng muối Sa Huỳnh được ví von là “làng muối đắng”, bởi công sức mà diêm dân bỏ ra cho đồng muối trở nên uổng phí, cuộc sống nhọc nhằn. Mặt khác, do giá thành muối không ổn định, và muối Sa Huỳnh vẫn chưa có thương hiệu nên gây nhiều khó khăn cho diêm dân.
Kể từ sau khi được Cục sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu “Muối Sa Huỳnh” vào ngày 17/9/2011, những diêm dân ở làng muối Sa Huỳnh đã mạnh dạn đầu tư và đạt nhiều tiến bộ trong việc áp dụng mô hình sản xuất muối theo phương pháp mới - làm muối trên nền lót bạt hay nền xi măng, thay vì trên nền đất như trước kia. Đồng muối Sa Huỳnh hiện được quy hoạch trong không gian văn hóa Sa Huỳnh.
Với phương pháp mới này, tạp chất đất cát lẫn trong muối Sa Huỳnh giảm trên 95%, sản lượng muối đạt trên 50 tấn/ha (tăng từ 17 - 20 tấn/ha) và giá bán tăng từ 20 - 30% so với muối sản xuất theo lối truyền thống. Đó là chưa kể thời gian một vụ mùa làm muối được giảm hơn một nửa, và rút ngắn thời gian kết tinh muối.
Ngoài ra, đồng muối Sa Huỳnh đã được đầu tư xây dựng 6 tuyến đê bao với chiều dài hơn 5km phục vụ cho việc cải tạo, phát triển đồng muối. Nhờ các yếu tố thuận lợi, diêm dân Sa Huỳnh có điều kiện tiếp thu, học hỏi và truyền đạt kinh nghiệm cho nhau, dần xây dựng chất lượng cho hạt muối Sa Huỳnh.
Đồng muối Sa Huỳnh từng “vang bóng một thời” bởi cảnh đẹp và chất lượng hạt muối. Thời hoàng kim, đồng muối rộng hơn 130 ha với trên 500 hộ diêm dân với chừng 2.000 nhân khẩu theo nghề làm muối, với diện tích sản xuất hơn 116 ha. Hàng năm, cung cấp cho thị trường sản lượng muối bình quân đạt từ 8.000 - 9.000 tấn.
Nhưng theo thống kê, hiện có hơn 40 ha ruộng muối bị bỏ hoang, và khoảng 200 hộ diêm dân bỏ nghề. Những diêm dân còn lại cố gắng bám trụ với đồng muối, với nghề truyền thống và mong ước một ngày muối… “ngọt”.
Muối Sa Huỳnh được xếp vào loại quy mô và nổi tiếng bậc nhất ở dải đất miền Trung. Thế nhưng nhiều năm qua, hạt muối ở vùng đất này vẫn long đong, không có đầu ra ổn định. Làm thế nào để những thân phận tảo tần một nắng hai sương trên đồng muối sống được với nghề là câu hỏi trăn trở với nhiều người con xứ biển Sa Huỳnh.
Thực hiện Nghị quyết 04 của Tỉnh ủy về phát triển dịch vụ - du lịch, huyện Đức Phổ đã có kế hoạch xây dựng sản phẩm du lịch đồng muối Sa Huỳnh thành sản phẩm du lịch cộng đồng. Mặt khác, nếu vùng địa chất, địa mạo Lý Sơn - Sa Huỳnh được UNESCO công nhận là Công viên địa chất toàn cầu, thì đồng muối Sa Huỳnh cũng sẽ là một trong những điểm đến để du khách khám phá. Nơi đây nằm trong tuyến du lịch công viên địa chất, cùng với việc trải nghiệm quy trình làm muối của diêm dân Sa Huỳnh.
Kể từ sau khi được Cục sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu “Muối Sa Huỳnh” vào ngày 17/9/2011, những diêm dân ở làng muối Sa Huỳnh đã mạnh dạn đầu tư và đạt nhiều tiến bộ trong việc áp dụng mô hình sản xuất muối theo phương pháp mới - làm muối trên nền lót bạt hay nền xi măng, thay vì trên nền đất như trước kia. Đồng muối Sa Huỳnh hiện được quy hoạch trong không gian văn hóa Sa Huỳnh.
Với phương pháp mới này, tạp chất đất cát lẫn trong muối Sa Huỳnh giảm trên 95%, sản lượng muối đạt trên 50 tấn/ha (tăng từ 17 - 20 tấn/ha) và giá bán tăng từ 20 - 30% so với muối sản xuất theo lối truyền thống. Đó là chưa kể thời gian một vụ mùa làm muối được giảm hơn một nửa, và rút ngắn thời gian kết tinh muối.
Ngoài ra, đồng muối Sa Huỳnh đã được đầu tư xây dựng 6 tuyến đê bao với chiều dài hơn 5km phục vụ cho việc cải tạo, phát triển đồng muối. Nhờ các yếu tố thuận lợi, diêm dân Sa Huỳnh có điều kiện tiếp thu, học hỏi và truyền đạt kinh nghiệm cho nhau, dần xây dựng chất lượng cho hạt muối Sa Huỳnh.
Đồng muối Sa Huỳnh từng “vang bóng một thời” bởi cảnh đẹp và chất lượng hạt muối. Thời hoàng kim, đồng muối rộng hơn 130 ha với trên 500 hộ diêm dân với chừng 2.000 nhân khẩu theo nghề làm muối, với diện tích sản xuất hơn 116 ha. Hàng năm, cung cấp cho thị trường sản lượng muối bình quân đạt từ 8.000 - 9.000 tấn.
Nhưng theo thống kê, hiện có hơn 40 ha ruộng muối bị bỏ hoang, và khoảng 200 hộ diêm dân bỏ nghề. Những diêm dân còn lại cố gắng bám trụ với đồng muối, với nghề truyền thống và mong ước một ngày muối… “ngọt”.
Muối Sa Huỳnh được xếp vào loại quy mô và nổi tiếng bậc nhất ở dải đất miền Trung. Thế nhưng nhiều năm qua, hạt muối ở vùng đất này vẫn long đong, không có đầu ra ổn định. Làm thế nào để những thân phận tảo tần một nắng hai sương trên đồng muối sống được với nghề là câu hỏi trăn trở với nhiều người con xứ biển Sa Huỳnh.
Thực hiện Nghị quyết 04 của Tỉnh ủy về phát triển dịch vụ - du lịch, huyện Đức Phổ đã có kế hoạch xây dựng sản phẩm du lịch đồng muối Sa Huỳnh thành sản phẩm du lịch cộng đồng. Mặt khác, nếu vùng địa chất, địa mạo Lý Sơn - Sa Huỳnh được UNESCO công nhận là Công viên địa chất toàn cầu, thì đồng muối Sa Huỳnh cũng sẽ là một trong những điểm đến để du khách khám phá. Nơi đây nằm trong tuyến du lịch công viên địa chất, cùng với việc trải nghiệm quy trình làm muối của diêm dân Sa Huỳnh.
Bài, ảnh: Thanh Thanh
Tag :
