Làng nghề làm nón lá Huế – Nét đẹp văn hoá truyền thống
Nón là vật dụng phổ biến dùng để che nắng, che mưa của các bà, các mẹ. Không chỉ có thế, nón lá còn là một món phụ kiện đối với phụ nữ nhờ vẻ đẹp nhẹ nhàng, thanh tao. Vậy, nón Huế xuất
hiện từ bao giờ.
Nghề làm nón lá ở Huế đã hình thành và phát triển từ hàng trăm năm nay. Nón Huế có nguồn gốc từ làng quê Tây Hồ thuộc huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế.
Người thợ làm nón chăm chút từng đường kim mũi chỉ.
Những chiếc nón bài thơ đã dần trở nên quen thuộc, gần gũi trong đời sống thường ngày, đặc biệt là nón bài thơ. Nó không chỉ là chiếc nón đơn thuần, mà là một kiệt tác nghệ thuật chỉ riêng những nghệ nhân nón Huế mới làm ra được.
Để tạo nên một chiếc nón lá duyên dáng và tinh tế, các nghệ nhân làm nón phải qua nhiều công đoạn tỉ mỉ, từ chọn khung, uốn vành, lợp lá, cắt hoa văn, chằm hoàn thiện chiếc nón đến bước cuối cùng là đánh bóng bảo quản. Cùng với đôi bàn tay khéo léo là tình yêu nghề trong chính mỗi người nghệ nhân.
Một chiếc nón lá đơn sơ, mộc mạc tưởng chừng như rất đơn giản. Nhưng để có những chiếc nón ưng ý, người làm nón phải qua 15 công đoạn tỉ mỉ, đòi hỏi sự kỳ công, tinh tế. Từ chọn khung, uốn vành, lợp lá, cắt hoa văn, đến chằm để hoàn thiện chiếc nón và cuối cùng là đánh bóng bảo quản. Có lẽ vì thế mà nón Huế được nhiều khách du lịch ưu ái lựa chọn hơn so với nón ở những vùng miền khác.
Nguyên vật liệu chính của nón là lá cây Bồ Qui Diệp hái trên rừng. Người làm thường chọn những lá non, có màu xanh nhẹ, rồi đem phơi sương qua đêm để màu lá dịu lại. Sau đó là nức vàng và ủi lá. Lá phẳng, láng, có màu trắng xanh là đẹp nhất.
Tiếp theo là chuẩn bị khung chằm nón gồm 6 cây sườn chính là bố trí 16 nan tre đã được vót nhỏ, mỏng để uốn quanh hình chóp.
Để hình thành được chiếc nón lá đẹp thì thợ làm nghề sẽ làm 2 lớp lá và ở giữa những chiếc nón là các câu thơ hoặc danh lam thắng cảnh và cô gái Huế. Khi lợp lá lên khung thì phải đòi hỏi người thợ làm nghề phải có bàn tay khéo léo để những lớp lá không bị chèn lên nhau, giúp nón mỏng và thanh.
Điều làm nên thương hiệu nón Huế chính nằm ở khâu chằm. Khi hoàn tất, người làm sẽ thêm chóp được làm bóng để làm duyên. Bước cuối cùng là phủ dầu nhiều lần, phơi nắng để nón vừa đẹp vừa bền.
Nón lá là sản phẩm thủ công mỹ nghệ đầu tiên được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp chứng nhận bảo hộ chỉ dẫn địa lý vào tháng 8/2010.
Mỗi năm, Huế sản xuất ra hàng triệu chiếc nón, không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ của người dân, mà còn là món quà lưu niệm ý nghĩa cho du khách khi đến Huế. Nhiều người thích thú khi được những nghệ nhân làm nón lưu ảnh, lưu tên của mình trên chiếc nón bài thơ mang về làm kỉ niệm.
Huế có rất nhiều làng nghề nón nổi tiếng có tên tuổi như Dạ Lê, Đốc Sơ, Phú Cam, Triều Tây, Kim Long, Sịa, … nổi tiếng nhất là làng nghề Tây Hồ. Làng Tây Hồ, Phú Vang nằm bên dòng sông Như Ý, cách thành phố Huế 12km về phía Đông. Nơi đây không chỉ có những phụ nữ mới biết đan nón mà ngay cả những người đàn ông cũng giúp lên khung và chuốt vành nón.
Nón lá Tây Hồ là một sản phẩm mang tính thương mại và là biểu tượng du lịch của thành phố Huế. Trải qua bao năm tháng, làng nghề nón lá Tây Hồ vẫn giữ được giá trị văn hoá đất nước Việt Nam nói chung và giá trị truyền thống của nón lá Huế nói riêng.
Bên cạnh đó, những nghệ nhân làng nghề ngày càng sáng tạo về mẫu mã và màu sắc. Những chiếc nón vốn đã đẹp, nay còn được “gửi gắm” lên những lời hay ý đẹp, những câu thơ trữ tình, những cảnh đẹp thiên nhiên càng tăng thêm tính nghệ thuật cho chiếc nón Huế.
Nón lá Huế không chỉ phục vụ cho nhu cầu che đội của các cô, các bà, nón lá trở thành mặt hàng lưu niệm được du khách ưa chuộng. Nhiều người thích thú khi được người thợ nón lưu ảnh, lưu tên của mình trên chiếc nón bài thơ mang về làm kỉ niệm.
Bài và ảnh: Bình Nguyên
Tin liên quan
Tin mới hơn
Làng nghề Xuân Hội phát triển bền vững
15:48 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Xã Yên Bài (Hà Nội): Làng nghề Phú Yên nỗ lực vượt khó
13:51 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh : Khánh thành Nhà trưng bày tranh dân gian Đông Hồ tư nhân đầu tiên
15:33 | 17/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Gia Lai: Nỗ lực gìn giữ, bảo tồn nghề dệt thổ cẩm truyền thống của người đồng bào
09:21 | 17/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia được vinh danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
22:54 | 16/04/2024 Tin tức
Bình Phước: Ngày hội Yến sào mở ra cơ hội phát triển bền vững
22:50 | 16/04/2024 OCOP
Tin khác
Hà Nội: Khai trương tuyến du lịch “Con đường di sản Nam Thăng Long - Hà Nội”
14:31 | 15/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Độc đáo làng nghề làm tương Mông Phụ
14:08 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thăng trầm nghề đúc lư đồng An Hội ở thành phố hồ chí minh
10:20 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng Châm Khê - Nơi giữ hồn quan họ cổ
10:19 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nguồn gốc lịch sử về nghề sơn mài
09:44 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Niềm trăn trở của Nghệ nhân ưu tú Y Sim Ê ban
14:44 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề nuôi vẹm xanh
14:43 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Độc đáo "may nóng" ở phố cổ Hội An
14:42 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khai mạc triển lãm “Chuyện Đình trong Phố” với câu chuyện nghề làm da giầy truyền thống
09:16 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thanh Hoá: Đau đáu hồi sinh làng nghề nuôi tằm, ươm tơ dệt nhiễu
16:34 | 10/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Trải nghiệm làng nghề tăm hương Quảng Phú Cầu
11:56 | 09/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phát triển làng nghề trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa trong bối cảnh mới
09:53 | 08/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phát triển du lịch gắn với phát triển làng nghề tại điểm du lịch Dương Xá Gia Lâm, Hà Nội
09:52 | 08/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề nước mắm Hơn hai trăm năm
09:51 | 08/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thái Bình: Nghề thủ công truyền thống đa dạng
09:51 | 08/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hàng triệu du khách thập phương trẩy hội đền Hùng
15:49 Tin tức
Hướng đi bền vững để bảo tồn, phát triển làng nghề truyền thống
15:49 Nghiên cứu trao đổi
Làng nghề Xuân Hội phát triển bền vững
15:48 Làng nghề, nghệ nhân
Huyện Lý Nhân (Hà Nam): Xã Công Lý về đích nông thôn mới nâng cao
14:14 Nông thôn mới
Xã Yên Bài (Hà Nội): Làng nghề Phú Yên nỗ lực vượt khó
13:51 Làng nghề, nghệ nhân