Làng gốm Gia Thuỷ (Ninh Bình): Tôn vinh giá trị văn hoá độc đáo của dân tộc
Năm 2007, làng gốm Gia Thủy được công nhận là làng nghề truyền thống. Gần 60 năm đã trôi qua nhưng gốm Gia Thủy vẫn giữ được nét riêng biệt bởi những sản phẩm đơn sơ, mộc mạc nhưng không kém phần tinh tế do những người dân nơi đây tạo nên.
Để làm ra được một sản phẩm gốm phải trải qua rất nhiều công đoạn. Mỗi công đoạn làm gốm yêu cầu người thợ cần có sự tỉ mỉ, cẩn thận tránh sai sót. Đất sét khi lọc qua nước sẽ được loại bỏ tạp chất, cô đặc rồi đem phơi đủ độ ẩm. Công đoạn phơi đất cần cần thận bởi đất phơi khô quá cũng không làm được gốm mà ướt quá cũng khó làm gốm. Vì thế khi phơi người thợ phải thường xuyên quan sát độ khô ướt của đất.
Độc đáo sản phẩm gốm Gia Thủy
Đất sau khi phơi sẽ được đem vào xưởng sản xuất làm nhuyễn thêm để tạo độ keo và mịn hơn khi nặn. Đất sét làm gốm ở Gia Thủy có màu vàng nên rất tốt khi làm gốm, khi sản phẩm ra lò cũng có độ bền, óng đẹp rất cao.
Tùy thuộc vào từng loại sản phẩm mà người thợ sẽ nặn đất theo mẫu khác nhau. Thông thường để làm ra những chiếc vò, chum, vại… người thợ sẽ nặn đất thành những thớ dài và tròn để khi đưa lên bàn xoay ghép lại với nhau được dễ dàng hơn.
Qua những bàn tay điêu luyện của người thợ lành nghề, đất đã chuyển mình thành hình, thành khối, có đường nét như ý và ẩn chứa cả hồn cốt của người thợ Gia Thủy. Chính nét đơn sơ mộc mạc ấy, gốm Gia Thủy được nhiều khách hàng trong và ngoài nước ưa chuộng. Đến nay, gốm Gia Thủy không chỉ hiện hữu trong nhà là những vật dụng sử dụng trong sinh hoạt của con người như chum, vại mà còn là những sản phẩm mang tính nghệ thuật cao.
Dáng của gốm mộc mạc, thô phác bởi không có men nhân tạo nhưng khỏe khoắn, đẹp nguyên sơ bởi sự hòa quyện giữa đất và lửa. Những sản phẩm gốm gắn bó với mọi nhà như: vại, vò, ấm chén, đặc biệt là chum đựng rượu còn rất tốt cho sức khỏe người sử dụng. Có lẽ, đó chính là những thứ làm nên nét duyên độc đáo của gốm Gia Thủy. Và ở mỗi sản phẩm, khách hàng không chỉ thấy kỹ thuật điêu luyện mà còn cảm nhận được sự tinh tế, hồn nhiên của bao thế hệ nghệ nhân đã được cô đọng lại trong từng đường nét.
Giờ làm gốm không vất vả như xưa nữa, chủ cơ sở đã chuyển đổi sản xuất theo hướng khoa học, đầu tư máy móc, bàn xoay bằng điện. Và cũng để phát huy truyền thống quý báu từ làng nghề, tạo việc làm ổn định cho bà con địa phương, chính quyền xã Gia Thủy đã ưu tiên dành 5.000m2 mặt bằng, xa khu dân cư để đưa các hộ làm nghề gốm đến đây sản xuất. Ngoài ra, xã cũng đã dành riêng những diện tích đất nhất định để các cơ sở gốm khai thác nguồn đất sét phục vụ cho sản xuất làng nghề.
Những năm trở lại đây, nhu cầu mua bình, vò, chum sành để ngâm rượu tăng cao vì rượu khi ngâm vào bình gốm sành sẽ khử được chất độc, làm giảm nồng độ rượu, an toàn cho người sử dụng. Vì thế, nghề gốm Gia Thủy sản xuất nhộn nhịp hơn trước kia. Các cơ sở sản xuất làm quanh năm cũng không đủ hàng cung ứng ra thị trường.
Giám đốc Hợp tác xã gốm Gia Thủy, ông Trịnh Văn Hoàn cho biết: Những năm gần đây, nhiều vật dụng bằng nhựa phát triển với giá thành rẻ khiến cho việc tiêu thụ của làng nghề giảm. Tuy nhiên, các nghệ nhân, người dân trong xã không nản chí mà vẫn quyết tâm thắp lửa làng nghề. Để tăng tính cạnh tranh trên thị trường, các chủ cơ sở sản xuất gốm đã tìm tòi, mua máy móc, áp dụng khoa học công nghệ làm tăng năng suất gấp 2 đến 3 lần so với làm thủ công như trước. Đồng thời, cải tiến mẫu mã sản phẩm nhưng không làm mất đi nét đặc trưng của gốm Gia Thủy.
Vì vậy, gốm Gia Thủy vẫn được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng, đặc biệt khách hàng của các nước như: Nhật Bản, Hà Lan cũng rất ưa chuộng hàng gốm và ký kết hợp đồng lâu dài với hợp tác xã. Một số sản phẩm bán chạy được nhiều người ưa chuộng như bình rượu, chum, vại được sản xuất cách điệu và có hoa văn, phong cảnh làng quê Việt Nam tạo nên một nét riêng, vẻ đẹp riêng cho gốm Gia Thủy.
Cùng với đó, chính quyền xã Gia Thủy đã phối hợp với các cơ quan, tổ các lớp đào tạo, dạy nghề gốm cho thanh niên trong xã nhằm bảo tồn và phát triển nghề truyền thống. Mặc dù gặp nhiều khó khăn do biến động kinh tế thị trường, nhưng làng nghề gốm luôn tìm hướng đi phù hợp để duy trì và phát triển theo hướng bền vững, góp phần phát triển kinh tế địa phương và tạo việc làm cho nhân dân trên địa bàn.
Bài và ảnh Kim Hạnh
Tin liên quan
Tin mới hơn
Làng nghề Xuân Hội phát triển bền vững
15:48 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Xã Yên Bài (Hà Nội): Làng nghề Phú Yên nỗ lực vượt khó
13:51 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh : Khánh thành Nhà trưng bày tranh dân gian Đông Hồ tư nhân đầu tiên
15:33 | 17/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Gia Lai: Nỗ lực gìn giữ, bảo tồn nghề dệt thổ cẩm truyền thống của người đồng bào
09:21 | 17/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia được vinh danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
22:54 | 16/04/2024 Tin tức
Bình Phước: Ngày hội Yến sào mở ra cơ hội phát triển bền vững
22:50 | 16/04/2024 OCOP
Tin khác
Hà Nội: Khai trương tuyến du lịch “Con đường di sản Nam Thăng Long - Hà Nội”
14:31 | 15/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Độc đáo làng nghề làm tương Mông Phụ
14:08 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thăng trầm nghề đúc lư đồng An Hội ở thành phố hồ chí minh
10:20 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng Châm Khê - Nơi giữ hồn quan họ cổ
10:19 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nguồn gốc lịch sử về nghề sơn mài
09:44 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Niềm trăn trở của Nghệ nhân ưu tú Y Sim Ê ban
14:44 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề nuôi vẹm xanh
14:43 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Độc đáo "may nóng" ở phố cổ Hội An
14:42 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khai mạc triển lãm “Chuyện Đình trong Phố” với câu chuyện nghề làm da giầy truyền thống
09:16 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thanh Hoá: Đau đáu hồi sinh làng nghề nuôi tằm, ươm tơ dệt nhiễu
16:34 | 10/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Trải nghiệm làng nghề tăm hương Quảng Phú Cầu
11:56 | 09/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phát triển làng nghề trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa trong bối cảnh mới
09:53 | 08/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phát triển du lịch gắn với phát triển làng nghề tại điểm du lịch Dương Xá Gia Lâm, Hà Nội
09:52 | 08/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề nước mắm Hơn hai trăm năm
09:51 | 08/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thái Bình: Nghề thủ công truyền thống đa dạng
09:51 | 08/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hàng triệu du khách thập phương trẩy hội đền Hùng
15:49 Tin tức
Hướng đi bền vững để bảo tồn, phát triển làng nghề truyền thống
15:49 Nghiên cứu trao đổi
Làng nghề Xuân Hội phát triển bền vững
15:48 Làng nghề, nghệ nhân
Huyện Lý Nhân (Hà Nam): Xã Công Lý về đích nông thôn mới nâng cao
14:14 Nông thôn mới
Xã Yên Bài (Hà Nội): Làng nghề Phú Yên nỗ lực vượt khó
13:51 Làng nghề, nghệ nhân