Kỳ công nghề đan vợt xúc cá của người Thái ở Chiềng Khoang
Kỹ thuật làm vợt xúc cá
Chính vì người Thái thường chọn nơi cư trú có nguồn nước, dòng sông, con suối để thuận lợi cho việc khai hoang đất làm ruộng, trồng lúa. Họ đã tự chế tạo ra vợt làm dụng cụ đánh bắt tôm, cá ở sông, suối để cải thiện bữa ăn hàng ngày. Vợt xúc cá có hình túi, mắt vợt nhỏ 0,3 - 0,4cm2, đáy vợt tròn nhỏ khoảng 7cm, miệng rộng 60 - 70cm, được cạp với thanh tre nhỏ uốn thành hình tam giác.
Trước đây, nguyên liệu đan vợt được làm từ vỏ cây pán, cây po mọc tự nhiên trong rừng. Vỏ cây có 2 lớp, cạo phần vỏ ngoài lấy phần trong phơi khô, xe thành những sợi nhỏ dẻo, chắc để đan vợt. Cũng bởi công đoạn nặng nhọc này mà trước đây làm vợt xúc cá chỉ do đàn ông đảm nhiệm. Bây giờ người dân không mất nhiều công làm sợi cây po, cây pán nữa mà chuyển sang đan vợt bằng dây dù, bởi sự tiện lợi là có sẵn ngoài thị trường mà vợt làm bằng dây dù ngâm nước được lâu và bền hơn.
Vợt xúc cá khi đan xong được chăm chút rất cẩn thận.
Người Thái có câu “Con trai làm biết làm thợ, đan lát, con gái làm thổ cẩm, thêu thùa”. Những công việc nặng trong gia đình như làm thợ mộc, làm nhà cửa là công việc của người đàn ông. Còn phụ nữ thường gắn với những công việc nhẹ hơn, như: Nuôi gà, trồng rau, nấu nướng, thêu thùa… phục vụ gia đình. Và bây giờ phụ nữ và trẻ nhỏ cũng có thể đảm nhiệm công việc làm vợt. Vợt xúc cá dùng để xúc ở các khe suối, bờ ao, sản phẩm thu được thường là tôm, cua, cá…
Khi vợt xúc cá trở thành hàng hóa
Đến Chiềng Khoa, huyện Quỳnh Nhai, hình ảnh đầu tiên bắt gặp là nhóm bà con ngồi tụm ba, tụm năm bên hiên nhà, dưới bóng cây với những đôi tay khéo léo, thoăn thoắt luồn những sợi dây dù đan vợt xúc cá.
Bà Lò Thị Sen, bản Nà Pát, 50 tuổi, là người có thâm niên trong việc đan vợt xúc cá, cho biết: “Tôi biết đan vợt năm 30 tuổi, do mày mò học làm theo đàn ông trong bản. Lúc đầu, chỉ đan vợt dùng trong gia đình, sau thấy nhiều người đến mua nên đan nhiều để bán, đan khoảng 4 - 5 ngày xong 1 cái. Ở đây người già, trẻ nhỏ từ 11 tuổi trở lên đều biết đều biết đan”.
Còn ông Cà Văn Hỏa, bản Ca với 6 thành viên cũng ngồi quây quần cặm cụi đan vợt. Niềm nở tiếp khách ông Hỏa tươi cười: Người dân ở bản này hầu như ai cũng biết đan vợt. Mỗi chiếc vợt bán được 50 nghìn đồng. Tranh thủ thời gian rảnh rỗi cả nhà cũng đan được 10 – 15 cái mỗi tháng, có thêm thu nhập phục vụ sinh hoạt gia đình.
“Vợt xúc cá” một nét văn hóa của người Thái
Trong phong tục của người Thái, “vợt xúc cá” còn được sử dụng trong các lễ cúng bái, lúc tiễn đưa người chết đi chôn cất, khi xong việc dùng vợt khua quanh mộ người chết để “Khék khuon”, “Xỏn khuon” dịch nghĩa là “Gọi hồn” hay “Xúc hồn” người tham gia đưa đám về nhà, không cho đi theo người chết. Việc dùng vợt xúc cá trong tục cúng bái đã trở thành nét văn hóa độc đáo trong đời sống tinh thần của đồng bào người Thái.
Khoảng 8 năm trở lại đây, bà con tích cực đan vợt xúc cá, sản phẩm người dân làm ra được người ở các nơi khác đến đặt mua. Vợt bà con đan rất chắc, bền nên làm ra đến đâu bán hết đến đấy, bày bán tại các phiên chợ huyện.
Ngày nay đan “vợt xúc cá”ở Chiềng Khoang không chỉ lưu giữ nét văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc Thái, mà con giúp người dân có thêm thu nhập.
Quốc Định
Tin liên quan
Tin mới hơn
Long An: Bình Hòa Bắc đón nhận danh hiệu xã đạt chuẩn nông thôn mới năm 2023
14:48 | 28/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Công nhận nghề đan võng ngô đồng Cù Lao Chàm là Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia
14:50 | 27/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề đan võng ngô đồng
14:46 | 27/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bảo tồn nghề in mộc bản hàng trăm năm tuổi
10:26 | 27/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Long An: Mai vàng Tân Tây - khởi sắc làng nghề
10:25 | 27/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Chuyện giữ nghề nơi “xứ mây” Phú Vinh
08:40 | 26/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Nghề dệt thổ cẩm của Người Pà Thẻn ở Tuyên Quang
08:05 | 26/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng làm heo đất ở Lái Thiêu
12:09 | 25/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bảo tồn và phát triển làng nghề - nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống gắn với du lịch, góp phần phát triển kinh tế xã hội Thành phố Hải Phòng
15:20 | 22/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề mây tre đan Tăng Tiến ngày càng phát triển
10:13 | 22/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghêu Trà Vinh - Cơ hội để phát triển
10:13 | 22/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Vễ Vĩnh Châu ghé thăm làng nghề bánh phồng tôm 70 năm tuổi
09:30 | 21/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Kỳ quan di sản “ Làng nghề - Một thoáng Việt Nam”
09:30 | 21/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề Bàu Đá: giữ lửa “ đệ nhất danh tửu”
09:27 | 21/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề dệt đũi ở Nam Cao
09:25 | 21/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tinh hoa trong từng đường kim, mũi chỉ
09:57 | 20/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nhiều di sản văn hóa, nghề thủ công truyền thống được ghi danh
09:56 | 20/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Thuận: Phát huy tiềm năng ngành nghề nông thôn
10:26 | 18/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề áo dài Trạch Xá nghìn năm tuổi
10:24 | 18/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hà Nội tổ chức Hội thi sản phẩm làng nghề năm 2024
15:37 | 15/03/2024 Tin tức
Làng nghề nước mắm Phú Quốc có từ bao giờ?
08:57 | 15/03/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Long An: Bình Hòa Bắc đón nhận danh hiệu xã đạt chuẩn nông thôn mới năm 2023
14:48 Làng nghề, nghệ nhân
Hà Giang: Khởi sắc mô hình du lịch nông nghiệp
14:48 OCOP
Kế hoạch tổ chức Hội nghị ngành Công Thương 28 tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc năm 2024
14:47 Khuyến công
Bình Dương: Công nhận thêm 4 sản phẩm OCOP 3 sao
14:46 Tin tức
Hà Tĩnh: Hiệu quả kinh tế cao từ mô hình nuôi chồn hương
14:42 Khuyến nông