Khi người trẻ quay lưng với nghề truyền thống
Dù đã cao tuổi nhưng nghệ nhân Trần Văn Hải, TDP Lò Cang, thị trấn Hương Canh vẫn cần mẫn sáng tạo đồ gốm, mong muốn các thế hệ trẻ tiếp lửa cho nghề truyền thống của địa phương. Ảnh: Chu Kiều
Theo thông tin từ Chi cục Phát triển nông thôn, trên địa bàn tỉnh hiện có 27 làng nghề được công nhận, trong đó có 19 làng nghề truyền thống, hoạt động trong các lĩnh vực sản xuất chủ yếu gồm mộc, gốm, mây tre đan…
Sự phát triển của các làng nghề thời gian qua đã và đang góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập và nâng cao đời sống cho lao động nông nghiệp, nông thôn; góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế khu vực nông thôn.
Tuy nhiên hiện nay, các làng nghề truyền thống đang phải đối mặt với khó khăn về nguồn lao động, đặc biệt là khi lớp trẻ không còn mặn mà với nghề của ông cha.
Với 2 làng nghề được công nhận là làng nghề truyền thống, nghề mây tre đan từng là niềm tự hào của người dân xã Văn Quán, huyện Lập Thạch. Còn nhớ thời điểm năm 2015 -2016, trong xã có tới gần 300 lao động làm nghề.
Không chỉ sản xuất các sản phẩm mây tre đan truyền thống như thúng, mủng, dát giường..., nhiều hộ dân trong xã đã liên kết với doanh nghiệp phát triển các dòng sản phẩm phục vụ thị trường xuất khẩu.
Dù chỉ là nghề phụ lúc nông nhàn, song nghề mây tre đan khi ấy đã thu hút lượng lớn lao động ở mọi lứa tuổi, nhất là lứa tuổi trẻ, đem lại thu nhập bình quân 2,5 -3 triệu đồng/người/tháng.
Thế nhưng, những điều ấy nay chỉ còn trong ký ức,giờ đây, nghề mây tre đan đang dần mất đi vị thế của mình, toàn xã hiện chỉ còn chưa tới 100 lao động làm nghề.
Chia sẻ về thực tế này, anh Ngô Đình Duy, cán bộ khuyến công xã Văn Quán cho biết: Những năm gần đây, sản phẩm mây tre đan truyền thống bị cạnh tranh gay gắt với các sản phẩm nhựa. Mặt khác, doanh nghiệp chuyên thu mua sản phẩm mây tre xiên phục vụ xuất khẩu cũng chuyển hướng kinh doanh.
Đầu ra gặp khó, thu nhập giảm, người dân trong xã không còn mặn mà với nghề. Đặc biệt là những năm gần đây, ngày càng nhiều doanh nghiệp được mở ra, phần lớn lao động trẻ không ở nhà làm ruộng, làm nghề mà xin vào làm công nhân tại các công ty với mức lương từ 5-7 triệu đồng/tháng/người. Hiện trong xã chỉ có những người lớn tuổi, không đi công ty được là còn bám trụ với nghề truyền thống.
Không gặp quá nhiều khó khăn về đầu ra như làng nghề mây tre đan ở Văn Quán, thậm chí thời điểm chưa có dịch Covid -19, đầu ra của làng nghề gốm Hương Canh, huyện Bình Xuyên có thể coi là khá thuận lợi, sản phẩm làm ra không đủ để bán. Thế nhưng, từ nhiều năm nay, số lao động còn gắn bó với nghề gốm nơi đây lại ít đến đáng buồn. Cả làng nghề hiện chỉ còn 7 hộ làm nghề với vỏn vẹn chưa đến 30 lao động.
Ông Trần Văn Hải, nghệ nhân làng gốm Hương Canh tâm sự: “Trước đây, tôi cũng tâm niệm truyền nghề lại cho con trai, tìm đủ mọi cách để động viên con theo nghề. Thế nhưng đến lúc học thành nghề thì nó lại chọn ra ngoài buôn bán.
Dù rằng thu nhập từ nghề gốm không phải là thấp, hồi chưa có dịch bệnh, chỉ riêng mấy tháng cuối năm, 2 vợ chồng tôi cũng thu về vài trăm triệu. Thế nhưng giờ chỉ có 2 vợ chồng già còn làm nghề”.
Đây không phải là trường hợp hiếm ở làng gốm. Theo ông Nguyễn Văn Trọng, cán bộ khuyến công thị trấn Hương Canh: “Thời điểm năm 2002 -2003, thị trấn cũng tổ chức một lớp đào tạo, truyền nghề gốm với 20 lao động trẻ tham gia, do 2 nghệ nhân của làng nghề đứng ra giảng dạy, tuy nhiên, cả 20 lao động trẻ ấy hiện không còn ai theo nghề”
Lý do thì nhiều, thế nhưng có lẽ nguyên nhân chính khiến cho lớp trẻ hôm nay dần “quay lưng” với nghề truyền thống của quê hương có lẽ là vì thiếu đam mê với nghề.
Như ông Hải nói: “Nghề gốm vất vả lắm, người lúc nào dính với đất cát, lại suốt ngày chỉ ru rú ở góc sân. Nếu không có tâm huyết với nghề thì không theo được”.
Có lẽ cũng bởi vậy, trong số những người còn “giữ lửa” làng nghề gốm Hương Canh hôm nay, người trẻ nhất cũng đã bước qua tuổi 40. Không giấu nỗi trăn trở, ông Trọng chia sẻ: “Với thực trạng này, nếu không có chính sách quan tâm hỗ trợ kịp thời, thì chỉ nay mai thôi làng gốm Hương Canh sẽ bị mai một".
Không chỉ riêng 2 làng nghề mây tre đan ở Văn Quán hay làng gốm Hương Canh, hầu hết các làng nghề trong tỉnh cũng đang phải đứng trước áp lực cạnh tranh gay gắt với các lĩnh vực khác về nguồn lao động.
Đặc biệt những năm gần đây, các doanh nghiệp trong các khu, cụm công nghiệp xuất hiện ngày càng nhiều với những lợi thế về môi trường làm việc chuyên nghiệp, mức thu nhập ổn định, được đóng BHXH, BHTN... đã tạo ra sức hút lớn đối với lao động từ khu vực nông thôn. Những lợi thế này cũng là điều mà các làng nghề với quy mô sản xuất nhỏ lẻ hiện nay chưa thể theo kịp.
Để khắc phục sự thiếu hụt lao động trẻ, tay nghề cao của các làng nghề, tránh nguy cơ mai một làng nghề, thì bên cạnh công tác hỗ trợ đào tạo, truyền nghề, xây dựng đội ngũ kế cận có đủ trình độ phát triển làng nghề, thì các chủ cơ sở, các làng nghề cũng cần có sự đổi mới, áp dụng tiến bộ KHKT vào sản xuất, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, mở rộng quy mô sản xuất từ đó góp phần nâng cao thu nhập, thu hút và giữ chân người lao động.
Bài, ảnh: Nguyễn Hường
Tin liên quan
Tin mới hơn
Nghề đan lát tre nứa thành sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo
09:55 | 25/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Người đảng viên tâm huyết xây dựng làng nghề trên đảo xa
09:43 | 24/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Sơn La: Làng nghề chế biến long nhãn từng bước khẳng định thương hiệu
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Những làng nghề truyền thống nổi tiếng ở Sóc Trăng
09:30 | 23/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tìm giải pháp bảo tồn và phát triển phố nghề Lãn Ông trong khu Phố cổ Hà Nội
11:22 | 22/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khai mạc hoạt động văn hóa 'Giữ nghề xưa trên phố' năm 2024
11:22 | 22/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Tin khác
Nét đẹp văn hóa của Lễ giỗ tổ nghề Yến Cù Lao Chàm
16:20 | 19/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Làng nghề Xuân Hội phát triển bền vững
15:48 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Xã Yên Bài (Hà Nội): Làng nghề Phú Yên nỗ lực vượt khó
13:51 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh : Khánh thành Nhà trưng bày tranh dân gian Đông Hồ tư nhân đầu tiên
15:33 | 17/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Gia Lai: Nỗ lực gìn giữ, bảo tồn nghề dệt thổ cẩm truyền thống của người đồng bào
09:21 | 17/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia được vinh danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
22:54 | 16/04/2024 Tin tức
Bình Phước: Ngày hội Yến sào mở ra cơ hội phát triển bền vững
22:50 | 16/04/2024 OCOP
Hà Nội: Khai trương tuyến du lịch “Con đường di sản Nam Thăng Long - Hà Nội”
14:31 | 15/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Độc đáo làng nghề làm tương Mông Phụ
14:08 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thăng trầm nghề đúc lư đồng An Hội ở thành phố hồ chí minh
10:20 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng Châm Khê - Nơi giữ hồn quan họ cổ
10:19 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nguồn gốc lịch sử về nghề sơn mài
09:44 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Niềm trăn trở của Nghệ nhân ưu tú Y Sim Ê ban
14:44 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề nuôi vẹm xanh
14:43 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Độc đáo "may nóng" ở phố cổ Hội An
14:42 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề đan lát tre nứa thành sản phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo
09:55 Làng nghề, nghệ nhân
Tướng Hoàng Đan kể về buổi chiều 30/4/1975
09:55 Tin tức
Đồng chí Trần Phú - Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng, người con ưu tú của dân tộc Việt Nam
09:54 Tin tức
Thanh Hóa: Tăng cường công tác bảo đảm an toàn thông tin mạng trong dịp Lễ 30/4, 01/5 và 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ
09:53 Tin tức
Thủ tướng Phạm Minh Chính dự phiên khai mạc Diễn đàn Tương lai ASEAN
14:42 Tin tức