Cao Bằng: Đồng Giao giữ gìn nghề đan cót truyền thống
Hằng ngày, người cao tuổi xóm Đồng Giao, xã Chí Thảo (Quảng Hòa) vẫn miệt mài đan cót.
Nghề đan cót là nghề thủ công đơn giản, nguyên liệu chính làm từ cây nứa. Thời kỳ thịnh vượng nhất của làng nghề từ thập niên 90 đến những năm 2000, cả làng ai cũng làm nghề bởi khi ấy nhà nào cũng khó khăn nên ai cũng đan cót để sử dụng. Ở Đồng Giao, người dân thường đan hai loại cót, một loại đan bằng lạt xanh - phần vỏ của cây nứa được dùng để nằm, còn loại lạt trắng - phần lõi của cây nứa được sử dụng để phơi ngô, phơi thóc hoặc trải sàn nhà. Nứa phải vừa già tới và óng ả, như vậy sản phẩm mới bền, đẹp, không bị mốc.
Vì hoàn toàn làm thủ công nên một tấm cót hoàn chỉnh cần nhiều công sức, từ chẻ lạt, đan cót. Công đoạn chẻ lạt là quan trọng nhất, bởi lạt quyết định độ bền, đẹp của tấm cót, chẻ lạt có độ vừa phải, đều, nếu không tấm cót không chắc, không đẹp. Dao phải sắc chẻ lạt mới chuẩn, lạt không mỏng quá cũng không dày quá. Làm không quen thì chẻ lạt sẽ bị cắt vào tay. Để làm được một tấm cót đẹp cần 15 cây nứa, 15 cây này chẻ thành 3 ba loại lạt khác nhau. Phần vỏ xanh chẻ riêng để đan cót nằm, phần lõi màu trắng bên trong đan riêng làm cót phơi ngô, phơi thóc.
Cây nứa sau khi được tuyển chọn kỹ lưỡng, mang về chẻ thành lạt và đan, không qua công đoạn ngâm nước hay xử lý bằng phương pháp hóa học, do đó sản phẩm thân thiện với môi trường, bền, đẹp, sử dụng được hàng chục năm; còn tấm cót phơi ngô, phơi thóc bình quân dùng được 5 năm.
Trong công đoạn đan thì đan phần mép ngoài của tấm cót là quan trọng nhất, quyết định đến phần chắc chắn của tấm cót, nếu phần góc ngoài đan không cẩn thận tấm cót sẽ bị gãy hoặc các đầu lạt sẽ bị tuột. Để hoàn thiện phần mép ngoài tấm cót phải lật lại tấm cót để đan và uốn lại, giấu đi đầu cây rồi cắt những đầu cây dài thừa ra. Phải uốn 2 lượt, cắt đầu phải dùng dao sắc, chuẩn để không bị đứt tấm cót.
Những tấm cót được người dân xóm Đồng Giao, xã Chí Thảo (Quảng Hòa) dùng để phơi thóc.
Khoảng mười năm trở về trước, nghề đan cót phát triển mạnh, hiện nay do điều kiện phát triển kinh tế, sự mở rộng của các khu công nghiệp mà thanh niên trong làng đi làm công nhân tại các tỉnh miền xuôi. Bởi vậy nghề đan cót cũng mất đi lực lượng lao động chính, tuy nhiên nghề đan cót vẫn được duy trì, gìn giữ. Hằng ngày, những người trung niên, cao tuổi vẫn miệt mài đan cót không chỉ tăng thêm thu nhập cho gia đình mà để cho con, cháu biết đến nghề truyền thống của ông cha để lại.
Bài, ảnh: Phan Huế
Tin liên quan
Tin mới hơn
Làng nghề Xuân Hội phát triển bền vững
15:48 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Xã Yên Bài (Hà Nội): Làng nghề Phú Yên nỗ lực vượt khó
13:51 | 19/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bắc Ninh : Khánh thành Nhà trưng bày tranh dân gian Đông Hồ tư nhân đầu tiên
15:33 | 17/04/2024 Văn hóa - Xã hội
Gia Lai: Nỗ lực gìn giữ, bảo tồn nghề dệt thổ cẩm truyền thống của người đồng bào
09:21 | 17/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Bình Định: Nghề chằm nón ngựa Phú Gia được vinh danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
22:54 | 16/04/2024 Tin tức
Bình Phước: Ngày hội Yến sào mở ra cơ hội phát triển bền vững
22:50 | 16/04/2024 OCOP
Tin khác
Hà Nội: Khai trương tuyến du lịch “Con đường di sản Nam Thăng Long - Hà Nội”
14:31 | 15/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Độc đáo làng nghề làm tương Mông Phụ
14:08 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thăng trầm nghề đúc lư đồng An Hội ở thành phố hồ chí minh
10:20 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng Châm Khê - Nơi giữ hồn quan họ cổ
10:19 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nguồn gốc lịch sử về nghề sơn mài
09:44 | 12/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Niềm trăn trở của Nghệ nhân ưu tú Y Sim Ê ban
14:44 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Nghề nuôi vẹm xanh
14:43 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Độc đáo "may nóng" ở phố cổ Hội An
14:42 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Khai mạc triển lãm “Chuyện Đình trong Phố” với câu chuyện nghề làm da giầy truyền thống
09:16 | 11/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thanh Hoá: Đau đáu hồi sinh làng nghề nuôi tằm, ươm tơ dệt nhiễu
16:34 | 10/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Trải nghiệm làng nghề tăm hương Quảng Phú Cầu
11:56 | 09/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phát triển làng nghề trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa trong bối cảnh mới
09:53 | 08/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Phát triển du lịch gắn với phát triển làng nghề tại điểm du lịch Dương Xá Gia Lâm, Hà Nội
09:52 | 08/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Làng nghề nước mắm Hơn hai trăm năm
09:51 | 08/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Thái Bình: Nghề thủ công truyền thống đa dạng
09:51 | 08/04/2024 Làng nghề, nghệ nhân
Hàng triệu du khách thập phương trẩy hội đền Hùng
15:49 Tin tức
Hướng đi bền vững để bảo tồn, phát triển làng nghề truyền thống
15:49 Nghiên cứu trao đổi
Làng nghề Xuân Hội phát triển bền vững
15:48 Làng nghề, nghệ nhân
Huyện Lý Nhân (Hà Nam): Xã Công Lý về đích nông thôn mới nâng cao
14:14 Nông thôn mới
Xã Yên Bài (Hà Nội): Làng nghề Phú Yên nỗ lực vượt khó
13:51 Làng nghề, nghệ nhân