Thanh Hóa: 3 lễ hội truyền thống được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia

Theo đó, 3 lễ hội truyền thống của tỉnh Thanh Hoá được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia gồm: Lễ hội Mường Khô (thuộc các xã Điền Trung, Điền Lư, Điền Quang, Điền Hạ, Điền Thượng, huyện Bá Thước), Lễ hội Nàng Han (xã Vạn Xuân, huyện Thường Xuân) và Lễ hội Sết Boóc Mạy (xã Cán Khê, huyện Như Thanh).

Lễ hội Mường Khô được người dân làng Muỗng Do, xã Điền Trung và các xã lân cận của huyện Bá Thước tổ chức vào mùng 10 tháng Giêng hàng năm, nhằm tri ân Quận công Hà Công Thái và các vị tướng dòng họ Hà đã có công dẹp loạn ở vùng biên giới phía Tây của tỉnh Thanh Hóa vào cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ XIX, đồng thời cầu cho nhân khang, vật thịnh, mùa màng tươi tốt, con người và vạn vật sinh sôi nảy nở.

Lễ hội diễn ra với nhiều hoạt động sôi nổi như dâng hương tri ân công lao của Quận công Hà Công Thái, rước kiệu, biểu diễn cồng chiêng và các hoạt động văn hóa-thể thao nhằm thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương tham gia như đánh mẳng, tung còn, chọi gà...

Lễ hội Mường Khô - Bá Thước

Người dân sẽ chọn giờ đẹp để rước kiệu ra Chùa Mèo, nơi thờ tự tổ tiên của dòng họ Hà Công. Dẫn đầu đoàn rước là đội cồng chiêng gồm 400 thiếu nữ Mường mặc trang phục truyền thống mang theo 400 chiếc cồng vừa đi, vừa diễn tấu xướng lên âm thanh hùng hồn vang vọng núi rừng trong lễ hội Mường Khô, tiếp sau là chấp kích, bát bửu, kiệu long đình có lọng che; đội tế và đông đảo người dân Mường Khô tạo nên nét độc đáo và riêng biệt chỉ có ở xứ Mường. Tiếng cồng chiêng một trong những thứ không thể thiếu trong lễ hội Mường Khô, nó thể hiện sức mạnh và khát vọng của bà con xứ Mường.

Lễ hội Nàng Han là lễ hội truyền thống của đồng bào 16 xứ Thái mường Chiềng Ván xưa (nay thuộc thôn Lùm Nưa, xã Vạn Xuân). Hiện nay, tại thôn Lùm Nưa vẫn còn những dấu tích gắn với truyền thuyết về Nàng Han, như: Hang Mường, sông Nhồng... Lễ hội là dịp để đồng bào Thái xã Vạn Xuân tỏ lòng biết ơn đối với Nàng Han - người con gái dân tộc Thái của bản Lùm Nưa, thuộc với lòng dũng cảm, sự mưu trí đứng lên bảo vệ quê hương và người dân vùng tổng Trịnh Vạn.

Người dân nhảy sạp tại Lễ hội Nàng Han

Lễ hội gồm hai phần: Tế lễ trong hang Mường và phần hội. Phần tế lễ, thầy mo cùng nhân dân địa phương rước lễ vật từ thôn Lùm Nưa vào trong hang Mường để tế Nàng Han và các thần linh cai quản bản mường, cầu mong ấm no, hạnh phúc, mùa màng tươi tốt.

Trò chơi dân gian tò lẹ của đồng bào dân tộc Thái

Phần hội diễn ra ở ngoài hang Mường trên mảnh đất bằng phẳng. Mọi người vui chơi, múa hát quanh cây hoa và tham gia các trò chơi dân gian như đánh cồng chiêng, khua luống, nhảy sạp, kéo co, đẩy gậy, tò lẹ, tung còn... Đây là nét văn hóa truyền thống của đồng bào Thái xã Vạn Xuân. Thông qua lễ hội, nhân dân trong xã được giao lưu văn hóa, tăng thêm tình đoàn kết trong cộng đồng.

Lễ hội Nàng Han diễn ra vào ngày 6/1 âm lịch hằng năm; ngoài giá trị văn hóa, lịch sử còn mang ý nghĩa giáo dục các thế hệ con, cháu về lòng yêu nước, truyền thống chống giặc ngoại xâm, đạo lý uống nước nhớ nguồn, mà còn bảo tồn, gìn giữ những nét văn hóa của địa phương.

Còn Lễ hội Sết Boóc Mạy là loại hình sinh hoạt văn hóa, là sản phẩm tinh thần, tái hiện một phần đời sống sinh hoạt cộng đồng của người Thái từ thời khai thiên lập Mó đến nay. Đây là một hoạt động tín ngưỡng dân gian đặc sắc, nét văn hóa tinh thần độc đáo của cộng đồng người Thái được người dân của thôn Mó 1, xã Cán Khê, huyện Như Thanh lưu giữ, phát huy và tổ chức vào ngày mùng 10 tháng Giêng hằng năm. Qua đó xây dựng tình đoàn kết, thống nhất trong cộng đồng, tạo nên sức mạnh để cộng đồng người Thái và nhân dân thôn Mó 1, xã Cán Khê thi đua phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp.

Lễ hội Sết Boóc Mạy

Tỉnh Thanh Hóa sẽ luôn gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc địa phương, kết hợp việc nâng cao công tác tuyên truyền thúc đẩy du lịch phát triển.